select category_id from item_category_relation where item_id='416' Sri Vishnu Sahasranama Stotram: Lyrics in English+meaning: Download mp3

Uniting EAST & WEST spiritually..!!

Sri Vishnu Sahasranama Stotram: Lyrics in Sanskrit, English with meaning

Lord Vishnu

The Vishnu sahasranama which is found in the Anushasana Parva of the Mahabharata is the most popular among the available versions, Other versions of the Sahasranama can be found in Padma Purana, Skanda Purana and Garuda Purana. Sahasra means 1000 in Sanskrit, Sahasranama Literally means "Thousand names"

Benefits of Recitation

It is said to :

  • Bring Calmness of Mind
  • Relief from Stress
  • Help remember the qualities of the Lord
  • "Nothing evil or inauspicious will befall a man here or hereafter who daily hears or repeats these names" (as stated in Phalasruti/benefits)
  • It purifies those people who devoutedly repeat the hymns.
  • He will be free from fears.
  • Endowed with great courage and energy.
  • Person attains to great fame, leadership, wealth that is secure and the supreme good.
  • "Advancement and happiness in life" -Vyasa
  • "The remedial measure to obtain relief from the above evil effects, is recitation of Vishnu Sahasranama" -Sage Parashara

Play Audio online(M S Subbalakshmi Version)

Download MP3 File (free)

#Verses in Sanskrit
Verse Transliteration in English
Word in Sanskrit/ English/ Meaning in English

1

॥ हरिः ॐ ॥

विश्वं विष्णुर्वषट्कारो भूतभव्यभवत्प्रभुः।
भूतकृद्भूतभृद्भावो भूतात्मा भूतभावनः॥१॥

Viśvaṁ viṣṇurvaṣaṭkārō bhūtabhavyabhavatprabhuḥ
bhūtakṛdbhūtabhṛdbhāvō bhūtātmā bhūtabhāvanaḥ

  1. विश्वम् (vishwam): Who is the universe himself
  2. विष्णुः (vishnuh): He who pervades everywhere
  3. वषट्कारः (vashatkaarah): He who is invoked for oblations
  4. भूतभव्यभवत्प्रभुः (bhoota-bhavya-bhavat-prabhuh): The Lord of past, present and future
  5. भूतकृत् (bhoota-krit): The creator of all creation
  6. भूतभृत् (bhoota-bhrit): He who nourishes all creation
  7. भावः (bhaavah): He who becomes all moving and non-moving things
  8. भूतात्मा (bhootaatmaa): The aatman of all beings
  9. भूतभावनः (bhoota-bhaavanah): The cause of the growth and birth of all creatures
2

पूतात्मा परमात्मा च मुक्तानां परमा गतिः।
अव्ययः पुरुषः साक्षी क्षेत्रज्ञोऽक्षर एव च॥२॥

Pūtātmā paramātmā ca muktānāṁ paramā gatiḥ
avyayaḥ puruṣaḥ sākṣī kṣetrajñōkṣara eva ca

  1. पूतात्मा (pootaatmaa): One whose nature is purity/who is purity.
  2. परमात्मा (paramaatmaa): The Supersoul of all.
  3. मुक्तानां परमा गतिः (muktaanaam paramaa gatih): The final goal reached by liberated souls.
  4. अव्ययः (avyayah): Without decay.
  5. पुरुषः (purushah): He who as Consciousness empowers everything
  6. साक्षी (saakshee): The witness
  7. क्षेत्रज्ञः (kshetrajnah): The knower of the field/body, he who controls it.
  8. अक्षरः (aksharah): Indestructible
3

योगो योगविदां नेता प्रधानपुरुषेश्वरः।
नारसिंहवपुः श्रीमान् केशवः पुरुषोत्तमः॥३॥

Yōgō yōgavidāṁ netā pradhānapuruṣeśvaraḥ
nārasiṁhavapuḥ śrīmān keśavaḥ puruṣōttamaḥ

  1. योगः (yogah): He who is realized in oneness with consciousness/ consciousness itself.
  2. योगविदां नेता (yoga-vidaam netaa): The guide of those who know yoga
  3. प्रधानपुरुषेश्वरः (pradhaana-purusheshvarah): Lord of nature and consciousness
  4. नारसिंहवपुः naarasimha-vapuh: He who took the form of man-lion (as Ugra Narasimha)
  5. श्रीमान् shreemaan: He who is always with shree (his consort, Lakshmi/success)
  6. केशवः Keshava: He who has beautiful locks of hair / slayer of demon Keshi
  7. पुरुषोत्तमः purushottamah: The Supreme Controller
4

सर्वः शर्वः शिवः स्थाणुर्भूतादिर्निधिरव्ययः।
संभवो भावनो भर्ता प्रभवः प्रभुरीश्वरः॥४॥

sarvaḥ śarvaḥ śivaḥ sthāṇurbhūtādirnidhiravyayaḥ
saṁbhavō bhāvanō bhartā prabhavaḥ prabhurīśvaraḥ

  1. सर्वः sarvah: Everything
  2. शर्वः sharvas: The auspicious
  3. शिवः shivah: He who is pure (consciousness)
  4. स्थाणुः sthaanuh: The immovable truth
  5. भूतादिः bhootaadih: The cause of the five great elements
  6. निधिरव्ययः nidhir-avyayah: The imperishable treasure
  7. सम्भवः sambhavah: One born out of His own will
  8. भावनः bhaavanah: He who gives everything to his devotees
  9. भर्ता bhartaa: One who supports the existence of the universe
  10. प्रभवः prabhavah: The womb of the five great elements
  11. प्रभुः prabhuh: The Almighty Lord
  12. ईश्वरः eeshvarah: He who is the Lord of Universe
5

स्वयंभूः शम्भुरादित्यः पुष्कराक्षो महास्वनः।
अनादिनिधनो धाता विधाता धातुरुत्तमः॥५॥

svayaṁbhūḥ śaṁbhurādityaḥ puṣkarākṣō mahāsvanaḥ
anādinidhanō dhātā vidhātā dhāturuttamaḥ

  1. स्वयम्भूः svayambhooh: He who manifests from Himself
  2. शम्भुः shambhuh: He who brings auspiciousness
  3. आदित्यः aadityah: Radiant like Aditya(Sun)/ radiance of Sun
  4. पुष्कराक्षः pushkaraakshah: He whose eyes  are beautiful like the lotus
  5. महास्वनः mahaasvanah: From whom the sound/Vedas/Knowledge/Creation came
  6. अनादि-निधनः anaadi-nidhanah: He without origin or end
  7. धाता dhaataa: He who supports the universe
  8. विधाता vidhaataa: The dispenser of fruits of action
  9. धातुरुत्तमः dhaaturuttamah: The subtlest reality
6

अप्रमेयो हृषीकेशः पद्मनाभोऽमरप्रभुः।
विश्वकर्मा मनुस्त्वष्टा स्थविष्ठः स्थविरो ध्रुवः॥६॥

aprameyō hṛṣīkeśaḥ padmanābhōmaraprabhuḥ
viśvakarmā manusvtaṣṭā sthaviṣṭhassthavirō dhruvaḥ

  1. अप्रमेयः aprameyah: He who cannot be perceived
  2. हृषीकेशः hrisheekeshah: Master of the senses
  3. पद्मनाभः padmanaabhah: He from whose navel comes the lotus which springs out the whole creation
  4. अमरप्रभुः amaraprabhuh: The Lord of the immortals(devas)
  5. विश्वकर्मा vishvakarmaa: The creator/ planner of the universe
  6. मनुः manuh: He who thinks and spreads knowledge
  7. त्वष्टा tvashtaa: He who makes huge things small
  8. स्थविष्ठः sthavishtah: The supremely gross
  9. स्थविरो ध्रुवः sthaviro dhruvah: The ancient, motionless one
7

अग्राह्यः शाश्वतः कृष्णो लोहिताक्षः प्रतर्दनः।
प्रभूतस्त्रिककुब्धाम पवित्रं मङ्गलं परम्॥७॥

agrāhyaḥ śāśvataḥ kṛṣṇō lōhitākṣaḥ pratardanaḥ
prabhūtastrikakubdhāma pavitraṁ maṁgalaṁ param

  1. अग्राह्यः agraahyah: He who is not perceived sensually
  2. शाश्वतः shaashvatah: He who is eternal
  3. कृष्णः krishnah: He whose complexion is dark/ he who is consciousess
  4. लोहिताक्षः lohitaakshah: beautiful Red-eyed
  5. प्रतर्दनः pratardanah: The Supreme destruction
  6. प्रभूतस् prabhootas: Ever-full
  7. त्रिकाकुब्धाम trikakub-dhaama: The support of the three worlds
  8. पवित्रम् pavitram: He who is pure
  9. मंगलं-परम् mangalam param: The Supreme auspiciousness
8

ईशानः प्राणदः प्राणो ज्येष्ठः श्रेष्ठः प्रजापतिः।
हिरण्यगर्भो भूगर्भो माधवो मधुसूदनः॥८॥

īśānaḥ prāṇadaḥ prāṇō jyeṣṭhaḥ śreṣṭhaḥ prajāpatiḥ
hiraṇyagarbhō bhūgarbhō mādhavō madhusūdanaḥ

  1. ईशानः eeshanah: The controller of the five great elements
  2. प्राणदः praanadah: He who gives life to world
  3. प्राणः praanah: The life itself
  4. ज्येष्ठः jyeshthah: Older than all
  5. श्रेष्ठः shreshthah: The greatest
  6. प्रजापतिः prajaapatih: The Lord of all creatures
  7. हिरण्यगर्भः hiranyagarbhah: The golden womb of the universe
  8. भूगर्भः bhoogarbhah: The womb of the world
  9. माधवः maadhavah: Consort of Maha Lakshmi
  10. मधुसूदनः madhusoodanah: Destroyer of the demon- Madhu 
9

ईश्वरो विक्रमी धन्वी मेधावी विक्रमः क्रमः।
अनुत्तमो दुराधर्षः कृतज्ञः कृतिरात्मवान्॥९॥

īśvarō vikramī dhanvī medhāvī vikramaḥ kramaḥ
anuttamō durādharṣaḥ kṛtajñaḥ kṛtirātmavān

  1. ईश्वरः eeshvarah: The controller
  2. विक्रमः vikramee: He who is full of prowess
  3. धन्वी dhanvee: He who has a divine bow
  4. मेधावी medhaavee: Supremely intelligent
  5. विक्रमः vikramah: Valorous
  6. क्रमः kramah: The great Order, the controller of world drama
  7. अनुत्तमः anuttamah: Incomparably great
  8. दुराधर्षः duraadharshah: He who cannot be overcome
  9. कृतज्ञः kritajnah: One who knows everything in existence(kruta)
  10. कृतिः kritih: Achievement of human effort
  11. आत्मवान् aatmavaan: The self in all beings
10

सुरेशः शरणं शर्म विश्वरेताः प्रजाभवः।
अहः संवत्सरो व्यालः प्रत्ययः सर्वदर्शनः॥१०॥

sureśaḥ śaraṇaṁ śarma viśvaretāḥ prajābhavaḥ
ahaḥ saṁvatsarō vyālaḥ pratyayassarvadarśanaḥ

  1. सुरेशः sureshah: The Lord of the demigods
  2. शरणम् sharanam: The refuge
  3. शर्म sharma: infinite bliss
  4. विश्वरेताः visva-retaah: The seed of the universe
  5. प्रजाभवः prajaa-bhavah: He from whom all beings have originated.
  6. अहः ahah: Luminous one
  7. संवत्सरः samvatsarah: He from whom the concept of time comes
  8. व्यालः vyaalah: The great serpent
  9. प्रत्ययः pratyayah: He whose nature is Prajna(consciousness)
  10. सर्वदर्शनः sarvadarshanah: All-seeing
11

अजः सर्वेश्वरः सिद्धः सिद्धिः सर्वादिरच्युतः।
वृषाकपिरमेयात्मा सर्वयोगविनिःसृतः॥११॥

ajaḥ sarveśvaraḥ siddhaḥ siddhiḥ sarvādiracyutaḥ
vṛṣākapirameyātmā sarvayōgaviniḥsṛtaḥ

  1. अजः ajah: Unborn
  2. सर्वेश्वरः sarveshvarah: Controller of all
  3. सिद्धः siddhah: One ever established in consciousness
  4. सिद्धिः siddhih: One who is of the nature of Consciousness in all.
  5. सर्वादिः sarvaadih: The first cause
  6. अच्युतः achyutah: Infallible
  7. वृषाकपिः vrishaakapih: He who lifts the world to dharma removing desires
  8. अमेयात्मा ameyaatmaa: He who manifests in infinite varieties
  9. सर्वयोगविनिसृतः sarva-yoga-vinissritah: He who is free from all attachments
12

वसुर्वसुमनाः सत्यः समात्माऽसम्मितः समः।
अमोघः पुण्डरीकाक्षो वृषकर्मा वृषाकृतिः॥१२॥

vasurvasumanāḥ satyaḥ samātmā sammitaḥ samaḥ
amōghaḥ puṇḍarīkākṣō vṛṣakarmā vṛṣākṛtiḥ

  1. वसुः vasuh: One in whom all beings dwell and one who dwells in all beings.
  2. वसुमनाः vasumanaah: He whose mind is supremely pure/ free
  3. सत्यः satyah: The truth
  4. समात्मा samaatmaa: He who is equanimous
  5. सम्मितः sammitah: He who has been accepted
  6. समः samah: Equal/ Equanimous
  7. अमोघः amoghah: Ever useful
  8. पुण्डरीकाक्षः pundareekaakshah: One whose eyes resemble the petals of a lotus.
  9. वृषकर्मा vrishakarmaa: He whose every act is righteous
  10. वृषाकृतिः vrishaakritih: The form of dharma
13

रुद्रो बहुशिरा बभ्रुर्विश्वयोनिः शुचिश्रवाः।
अमृतः शाश्वत स्थाणुर्वरारोहो महातपाः॥१३॥

rudrō bahuśirā babhrurviśvayōniḥ śuciśravāḥ |
amṛtaḥ śāśvataḥ sthāṇurvarārōhō mahātap

  1. रुद्रः rudrah: He who causes cosmic dissolution.
  2. बहुशिरः bahu-shiraah: He who has many heads/ he who sees, knows everything
  3. बभ्रुः babhrur: He who rules over all the worlds
  4. विश्वयोनिः vishvayonih: The womb of the universe
  5. शुचिश्रवाः shuchi-shravaah: One whose names and glories are very holy and purifying to hear
  6. अमृतः amritah: Immortal/ Nector
  7. शाश्वतः-स्थाणुः shaashvatah-sthaanur: Permanent and immovable
  8. वरारोहः varaaroho: The most glorious destination
  9. महातपः mahaatapaah: Most Austere one
14

सर्वगः सर्वविद्भानुर्विष्वक्सेनो जनार्दनः।
वेदो वेदविदव्यङ्गो वेदाङ्गो वेदवित् कविः॥१४॥

sarvagaḥ sarvavidbhānurviṣvaksenō janārdanaḥ
vedō vedavidavyaṅgō vedāṅgō vedavit kavih

  1. सर्वगः sarvagah: All-pervading
  2. सर्वविद्भानुः sarvavid-bhaanuh: All-knowing and effulgent
  3. विष्वक्सेनः vishvaksenah: He against whom no army can stand
  4. जनार्दनः janaardanah: He who gives joy to good people
  5. वेदः vedah: He who is knowledge
  6. वेदविद् vedavid: He who is the knower
  7. अव्यंगः avyangah: Without imperfections
  8. वेदांगः vedaangah: He whose limbs are the Vedas
  9. वेदविद् vedavit: He whohas all knowledge(Veda)
  10. कविः kavih: The seer
15

लोकाध्यक्षः सुराध्यक्षो धर्माध्यक्षः कृताकृतः।
चतुरात्मा चतुर्व्यूहश्चतुर्दंष्ट्रश्चतुर्भुजः॥१५॥

lōkādhyakṣaḥ surādhyakṣō dharmādhyakṣaḥ kṛtākṛta:
caturātmā caturvyūhaścaturdaṁṣṭraścaturbhujah

  1. लोकाध्यक्षः lokaadhyakshah: He who presides over all lokas
  2. सुराध्यक्षः suraadhyaksho: He who presides over all demi-gods
  3. धर्माध्यक्षः dharmaadhyakshah: He who presides over dharma
  4. कृताकृतः krita-akritah: All that is created and not created
  5. चतुरात्मा chaturaatmaa: The four-fold self (creation, preservation, destruction, unmanifest)
  6. चतुर्व्यूहः chaturvyoohah: One who adopts a fourfold manifestation.
  7. चतुर्दंष्ट्रः chaturdamstrah: He who has four canines (Nrsimha)
  8. चतुर्भुजः chaturbhujah: Four-handed
16

भ्राजिष्णुर्भोजनं भोक्ता सहिष्णुर्जगदादिजः।
अनघो विजयो जेता विश्वयोनिः पुनर्वसुः॥१६॥

bhrājiṣṇurbhōjanaṁ bhōktā sahiṣṇurjagadādijaḥ
anaghō vijayō jetā viśvayōniḥ punarvasuh

  1. भ्राजिष्णुः bhraajishnur: Self-effulgent consciousness
  2. भोजनम् bhojanam: Experience of the sense-objects
  3. भोक्ता bhoktaa: Enjoyer of senses
  4. सहिष्णुः sahishnuh: He who is tolerant
  5.  जगदादिजः jagadaadijah: Born at the beginning of the world
  6.  अनघः anaghah: Sinless
  7.  विजयः vijayah: Victorious
  8.  जेता jetaa: Ever-successful
  9.  विश्वयोनिः vishvayonih: The source of the universe.
  10.  पुनर्वसुः punarvasuh: He who lives repeatedly in different bodies
17

उपेन्द्रो वामनः प्रांशुरमोघः शुचिरूर्जितः।
अतीन्द्रः संग्रहः सर्गो धृतात्मा नियमो यमः॥१७॥

upendrō vāmanaḥ prāṁśuramōghaḥ śucirūrjitaḥ
atīndraḥ saṅgrahaḥ sargō dhṛtātmā niyamō yama

  1. उपेन्द्रः upendra: The younger brother of Indra
  2.  वामनः vaamanah: He with a dwarf body
  3.  प्रांशुः praamshuh: He with a huge body
  4.  अमोघः amoghah: He whose acts are for a great purpose
  5.  शुचिः shuchih: He who is spotlessly clean
  6.  ऊर्जितः oorjitah: He who has infinite vitality
  7.  अतीन्द्रः ateendrah: He who surpasses Indra
  8.  संग्रहः samgrahah: He who holds everything together
  9.  सर्गः sargah: He who creates the world from Himself
  10.  धृतात्मा dhritaatmaa: Established in Himself
  11.  नियमः niyamah: The appointing authority
  12.  यमः yamah: The administrator
18

वेद्यो वैद्यः सदायोगी वीरहा माधवो मधुः।
अतीन्द्रियो महामायो महोत्साहो महाबलः॥१८॥

vedyō vaidyaḥ sadāyōgī vīrahā mādhavō madhuḥ
atīndriyō mahāmāyō mahōtsāhō mahābalaḥ

  1. वेद्यः vedyah: That which is to be known
  2.  वैद्यः vaidyah: One who knows all Vidyas or branches of knowledge.
  3.  सदायोगी sadaa-yogee: One who is ever experienceble, being ever existent.
  4.  वीरहा veerahaa: He who destroys the mighty heroes
  5. माधवः maadhavah: The Lord of all knowledge
  6. मधुः madhuh: Sweetness/ Bliss
  7.  अतीन्द्रियः ateendriyo: Beyond the senses
  8. महामायः mahaamayah: The Supreme Master of all illusions
  9. महोत्साहः mahotsaahah: The great enthusiast
  10. महाबलः mahaabalah: He who has supreme strength
19

महाबुद्धिर्महावीर्यो महाशक्तिर्महाद्युतिः।
अनिर्देश्यवपुः श्रीमानमेयात्मा महाद्रिधृक्॥१९॥

mahābuddhirmahāvīryō mahāśaktirmahādyutiḥ
anirdeśyavapuḥ śrīmānameyātmā mahādridhṛk

  1. महाबुद्धिः mahaabuddhir: Supreme intelligence
  2.  महावीर्यः mahaa-veeryah: The supreme essence
  3.  महाशक्तिः mahaa-shaktih: All-powerful
  4.  महाद्युतिः mahaa-dyutih: Greatly luminous
  5.  अनिर्देश्यवपुः anirdeshya-vapuh: He whose form is indescribable (for it can not be expressed in words)
  6.  श्रीमान् shreemaan: One endowed with greatness of every kind.
  7.  अमेयात्मा ameyaatmaa: He whose essence is immeasurable
  8.  महाद्रिधृक् mahaadri-dhrik: He who supports the great mountain (Govardhana as Krishna, Mandara as Kurma)
20

महेष्वासो महीभर्ता श्रीनिवासः सतां गतिः।
अनिरुद्धः सुरानन्दो गोविन्दो गोविदां पतिः॥२०॥

maheṣvāsō mahībhartā śrīnivāsaḥ satāṁ gatiḥ
aniruddhaḥ surānandō gōvindō gōvidāṁ patiḥ

  1. महेष्वासः maheshvaasahOne equipped with the great bow.
  2. महीभर्ता maheebhartaaOne who held up the earth submerged in Pralaya waters
  3. श्रीनिवासः shreenivaasah: The permanent abode of Shree
  4. सतां गतिः sataam gatih: The goal for all virtuous people
  5. अनिरुद्धः aniruddhah: He who cannot be obstructed
  6. सुरानन्दः suraanandah: He who gives out happiness
  7. गोविन्दः govindah: The protector of the learned/sages
  8. गोविदां-पतिः govidaam-patih: The Lord of all men of wisdom
21

मरीचिर्दमनो हंसः सुपर्णो भुजगोत्तमः।
हिरण्यनाभः सुतपाः पद्मनाभः प्रजापतिः॥२१॥

marīcirdamanō haṁsaḥ suparṇō bhujagōttamaḥ
hiraṇyanābhaḥ sutapāḥ padmanābhaḥ prajāpati:

  1. मरीचिः mareechih: Effulgence.
  2. दमनः damanah: He who punishes unrighteous.
  3. हंसः hamsah: The swan
  4. सुपर्णः suparnah: Beautiful-winged (Two birds analogy)
  5. भुजगोत्तमः bhujagottamah: The greatest among serpents- Ananta
  6. हिरण्यनाभः hiranyanaabhah: He who has a golden navel
  7. सुतपाः sutapaah: He who has glorious tapas
  8. पद्मनाभः padmanaabhah: He whose navel is like a lotus
  9. प्रजापतिः prajaapatih: He from whom all creatures emerge
22

अमृत्युः सर्वदृक् सिंहः सन्धाता सन्धिमान् स्थिरः।
अजो दुर्मर्षणः शास्ता विश्रुतात्मा सुरारिहा॥२२॥

amṛtyuḥ sarvadṛk siṁhaḥ sandhātā sandhimān sthiraḥ
ajō durmarṣaṇaḥ śāstā viśrutātmā surārihā

  1. अमृत्युः amrityuh: He who has no death
  2. सर्वदृक् sarva-drik: The seer of everything
  3. सिंहः simhah: He who destroys
  4. सन्धाता sandhaataa: The regulator
  5. सन्धिमान् sandhimaan: One who is Himself the enjoyer of the fruits of actions.
  6. स्थिरः sthirah: Steady
  7. अजः ajah: He who takes the form of Aja, Brahma
  8. दुर्मषणः durmarshanah: He who cannot be vanquished
  9. शास्ता shaastaa: He who rules over the universe
  10. विसृतात्मा visrutaatmaa: He who is called atma in the Vedas
  11. सुरारिहा suraarihaa: Destroyer of the enemies of the devas
23

गुरुर्गुरुतमो धाम सत्यः सत्यपराक्रमः।
निमिषोऽनिमिषः स्रग्वी वाचस्पतिरुदारधीः॥२३॥

gururgurutamō dhāmaḥ satyaḥ satyaparākramaḥ
nimiṣō nimiṣaḥ sragvī vācaspatirudāradhīḥ

  1. गुरुः guruh: The teacher
  2. गुरुतमः gurutamah: The greatest teacher
  3. धाम dhaama: The goal
  4. सत्यः satyah: He who is Himself the truth
  5. सत्यपराक्रमः satya-paraakramah: Dynamic Truth
  6. निमिषः nimishah: He who has closed eyes in Meditation
  7. अनिमिषः animishah: He who remains awake
  8. स्रग्वी sragvee: He who wears a garland of undecaying flowers
  9. वाचस्पतिः-उदारधीः vaachaspatir-udaara-dheeh: He who is eloquent in championing the Supreme law of life;
24

अग्रणीर्ग्रामणीः श्रीमान् न्यायो नेता समीरणः।
सहस्रमूर्धा विश्वात्मा सहस्राक्षः सहस्रपात्॥२४॥

agraṇīrgrāmaṇīḥ śrīmān nyāyō netā samīraṇaḥ
sahasramūrdhā viśvātmā sahasrākṣaḥ sahasrapāt

  1. अग्रणीः agraneeh: He who guides us to liberation
  2. ग्रामणीः graamaneeh: One who has command over the collectivity of all beings.
  3. श्रीमान् shreemaan: The possessor of light, effulgence, glory
  4. न्यायः nyaayah: Justice
  5. नेता netaa: The leader
  6. समीरणः sameeranah: He who sufficiently administers all movements of all living creatures
  7. सहस्रमूर्धा sahasra-moordhaa: He who has endless(1000) heads
  8. विश्वात्मा vishvaatmaa: The soul of the universe
  9. सहस्राक्षः sahasraakshah: One with a thousand or innumerable eyes
  10. सहस्रपात् sahasrapaat: Thousand-footed or innumerable
25

आवर्तनो निवृत्तात्मा संवृतः संप्रमर्दनः।
अहः संवर्तको वह्निरनिलो धरणीधरः॥२५॥

āvartanō nivṛttātmā saṁvṛtaḥ saṁpramardanaḥ
ahaḥ saṁvartakō vahniranilō dharaṇīdharaḥ

  1. आवर्तनः aavartanah: The unseen dynamism
  2. निवृत्तात्मा nivritaatmaa: The soul retreated from matter
  3. संवृतः samvritah: He who has veiled the world
  4. संप्रमर्दनः sam-pramardanah: He who persecutes evil men
  5. अहः संवर्तकः ahassamvartakah: He who regulates the day and makes it function.
  6. वह्निः vahnih: Fire.
  7. अनिलः anilah: Air.
  8. धरणीधरः dharaneedharah: He who supports the earth.
26

सुप्रसादः प्रसन्नात्मा विश्वधृग्विश्वभुग्विभुः।
सत्कर्ता सत्कृतः साधुर्जह्नुर्नारायणो नरः॥२६॥

suprasādaḥ prasannātmā viśvadhṛgviśvabhugvibhuḥ
satkartā satkṛtaḥ sādhurjahnurnārāyaṇō naraḥ

  1. सुप्रसादः suprasaadah: One who is merciful.
  2. प्रसन्नात्मा prasanaatmaa: Ever pure and all-blissful self.
  3. विश्वधृक् vishva-dhrik: Supporter of the world.
  4. विश्वभुक् vishvabhuk: He who enjoys all experiences.
  5. विभुः vibhuh: He who manifests in endless forms.
  6. सत्कर्ता satkartaa: He who adores good and wise people.
  7. सत्कृतः satkritah: He who is adored by all good people.
  8. साधुः saadhur: He who is righteous.
  9. जह्नुः jahnuh:One who dissolves all beings in oneself at the time of dissolution.
  10. नारायणः naaraayanah: He who resides on the waters (consciousness).
  11. रः narah: The guide.
27

असंख्येयोऽप्रमेयात्मा विशिष्टः शिष्टकृच्छुचिः।
सिद्धार्थः सिद्धसंकल्पः सिद्धिदः सिद्धिसाधनः॥२७॥

asaṅkhyeyō prameyātmā viśiṣṭaḥ śiṣṭakṛcchuciḥ 
siddhārthaḥ siddhasaṅkalpaḥ siddhidaḥ siddhisādhanaḥ

  1. असंख्येयः asankhyeyah: He who has numberless names and forms.
  2. अप्रमेयात्मा aprameyaatmaa: He who can not be grasped through senses.
  3. विशिष्टः vishishtah: He who transcends all in His glory.
  4. शिष्टकृत् shishta-krit: The law-maker.
  5. शुचिः shuchih: He who is pure.
  6. सिद्धार्थः siddhaarthah: He who has desires fulfilled.
  7. सिद्धसंकल्पः siddhasankalpah: One whose resolutions are always fulfilled.
  8. सिद्धिदः siddhidah: The giver of benedictions
  9. सिद्धिसाधनः siddhisaadhanah: The power behind our sadhana
28

वृषाही वृषभो विष्णुर्वृषपर्वा वृषोदरः।
वर्धनो वर्धमानश्च विविक्तः श्रुतिसागरः॥२८॥

vṛṣāhī vṛṣabhō viṣṇurvṛṣaparvā vṛṣōdaraḥ
vardhanō vardhamānaśca viviktaḥ śrutisāgaraḥ

  1. वृषाही vrishaahee: Maintainer of Dharma.
  2. वृषभः vrishabhah: He who showers all dharmas.
  3. विष्णुः vishnuh: One who pervades everything.
  4. वृषपर्वा vrishaparvaa: The ladder leading to dharma
  5. वृषोदरः vrishodarah: He from whose belly life showers forth
  6. वर्धनः vardhanah: The nurturer and nourisher
  7. वर्धमानः vardhamaanah: He who can grow into any dimension
  8. विविक्तः viviktah: One who is untouched and unaffected.
  9. श्रुतिसागरः shruti-saagarah: The ocean for all scripture
29

सुभुजो दुर्धरो वाग्मी महेन्द्रो वसुदो वसुः।
नैकरूपो बृहद्रूपः शिपिविष्टः प्रकाशनः॥२९॥

subhujō durdharō vāgmī mahendrō vasudō vasuḥ
naikarūpō bṛhadrūpaḥ śipiviṣṭaḥ prakāśanaḥ

  1. सुभुजः subhujah: He who has graceful arms
  2. दुर्धरः durdharah: One who holds up the universe – a work which none else can do.
  3. वाग्मी vaagmee: He who is eloquent in speech
  4. महेन्द्रः mahendrah: The great lord.
  5. वसुदः vasudah: He who gives all wealth
  6. वसुः vasuh: He who is Wealth
  7. नैकरूपः naika-roopo: One who is without an exclusive form.
  8. बृहद्रूपः brihad-roopah: Vast, of infinite dimensions
  9. शिपिविष्टः shipivishtah: One who resides in cows.
  10. प्रकाशनः prakaashanah: One who illumines everthing.
30

ओजस्तेजोद्युतिधरः प्रकाशात्मा प्रतापनः।
ऋद्धः स्पष्टाक्षरो मन्त्रश्चन्द्रांशुर्भास्करद्युतिः॥३०॥

ōjastejōdyutidharaḥ prakāśātmā pratāpanaḥ
ṛddhaḥ spaṣṭākṣarō mantraścandrāṁśurbhāskaradyutiḥ

  1. ओजस्तेजोद्युतिधरः ojas-tejo-dyutidharah: The possessor of vitality, effulgence and beauty
  2. प्रकाशात्मा prakaashaatmaa: The effulgent self
  3. प्रतापनः prataapanah: One who is the source of heat.
  4. ऋद्धः riddhah: One who is rich in Dharma, knowledge , Vairagya
  5. स्पष्टाक्षरः spashtaaksharah: OM, the sound of creation
  6. मन्त्रः mantrah: The nature of the Vedic mantras
  7. चन्द्रांशुः chandraamshuh: The essense of the moon
  8. भास्करद्युतिः bhaaskara-dyutih: The effulgence of the sun
31

अमृतांशूद्भवो भानुः शशबिन्दुः सुरेश्वरः।
औषधं जगतः सेतुः सत्यधर्मपराक्रमः॥३१॥

amṛtāṁśūdbhavō bhānuḥ śaśabinduḥ sureśvaraḥ
auṣadhaṁ jagataḥ setuḥ satyadharmaparākramaḥ

  1. अमृतांशोद्भवः amritaamshoodbhavah: The Paramatman from whom Amrutamshu or the Moon originated at the time of the churning of the Milk-ocean.
  2. भानुः bhaanuh: Self-effulgent
  3. शशबिन्दुः shashabindhuh: The moon who has a rabbit-like spot
  4. सुरेश्वरः sureshvarah: A person of extreme charity
  5. औषधम् aushadham: Medicine/ solution to problems
  6. जगतः सेतुः jagatas-setuh: A bridge across the material world to eternal
  7. सत्यधर्मपराक्रमः satya-dharma-paraakramah: One who champions heroically for truth and righteousness
32

भूतभव्यभवन्नाथः पवनः पावनोऽनलः।
कामहा कामकृत्कान्तः कामः कामप्रदः प्रभुः॥३२॥

bhūtabhavyabhavannāthaḥ pavanaḥ pāvanōnalaḥ
kāmahā kāmakṛt kāmtaḥ kānaḥ kāmapradaḥ prabhuḥ

  1. भूतभव्यभवन्नाथः bhoota-bhavya-bhavan-naathah: The Lord of past, present and future
  2. पवनः pavanah: The air that fills the universe
  3. पावनः paavanah: He who gives life-sustaining power to air
  4. अनलः analah: Fire
  5. कामहा kaamahaa: He who destroys all desires
  6. कामकृत् kaamakrit: He who fulfills all desires
  7. कान्तः kaantah: He who is of enchanting form
  8. कामः kaamah: The beloved
  9. कामप्रदः kaamapradah: He who fulfills desires
  10. प्रभुः prabhuh: The Lord
33

युगादिकृद्युगावर्तो नैकमायो महाशनः।
अदृश्यो व्यक्तरूपश्च सहस्रजिदनन्तजित्॥३३॥

yugādikṛdyugāvartō naikamāyō mahāśanaḥ
adṛśyō vyaktarūpaśca sahasrajidanantajit

  1. युगादिकृत् yugaadi-krit: The creator of the yugas
  2. युगावर्तः yugaavartah: The law behind time
  3. नैकमायः naikamaayah: He whose forms are endless
  4. महाशनः mahaashanah: He who consumes everything into himself in the end
  5. अदृश्यः adrishyah: Imperceptible
  6. व्यक्तरूपः vyaktaroopah: He who is perceptible to the yogi
  7. सहस्रजित् sahasrajit: He who vanquishes thousands
  8. अनन्तजित् anantajit: Ever-victorious
34

इष्टोऽविशिष्टः शिष्टेष्टः शिखण्डी नहुषो वृषः।
क्रोधहा क्रोधकृत्कर्ता विश्वबाहुर्महीधरः॥३४॥

iṣṭō’viśiṣṭaḥ śiṣṭeṣṭaḥ śikhaṇḍī nahuṣō vṛṣaḥ
krōdhahā krōdhakṛtkartā viśvabāhurmahīdharaḥ

  1. इष्टः ishtah: He who is dear to all (supreme bliss)
  2. विशिष्टः visishtah: The noblest
  3. शिष्टेष्टः sishteshtah: One who is dear to those who know him
  4. शिखण्डी shikhandee: He who wears a peacock feather
  5. नहुषः nahushah: He who binds all with maya
  6. वृषः vrishah: He who is dharma
  7. क्रोधहा krodhahaa: He who destroys anger
  8. क्रोधकृत्कर्ता krodhakrit-kartaa: He who generates anger against the lower tendency
  9. विश्वबाहुः visvabaahuh: He whose hand is in everything
  10. महीधरः maheedharah: The support of the earth
35

अच्युतः प्रथितः प्राणः प्राणदो वासवानुजः।
अपांनिधिरधिष्ठानमप्रमत्तः प्रतिष्ठितः॥३५॥

acyutaḥ prathitaḥ prāṇaḥ prāṇadō vāsavānujaḥ
apāṁnidhiradhiṣṭhānamapramattaḥ pratiṣṭhitaḥ

  1. अच्युतः achyutah: He who undergoes no changes
  2. प्रथितः prathitah: He who exists pervading all
  3. प्राणः praanah: The prana in all living creatures
  4. प्राणदः praanadah: He who gives prana
  5. वासवानुजः vaasavaanujah: The brother of Indra
  6. अपां-निधिः apaam-nidhih: Treasure of waters (the ocean)
  7. अधिष्ठानम् adhishthaanam: The substratum of the entire universe
  8. अप्रमत्तः apramattah: He who never makes a wrong judgement
  9. प्रतिष्ठितः pratishthitah: He who has no cause
36

स्कन्दः स्कन्दधरो धुर्यो वरदो वायुवाहनः।
वासुदेवो बृहद्भानुरादिदेवः पुरन्दरः॥३६॥

skandaḥ skandadharō dhuryō varadō vāyuvāhanaḥ
vāsudevō bṛhadbhānurādidevaḥ purandaraḥ

  1. स्कन्दः skandah: Subrahmanya
  2. स्कन्दधरः skanda-dharah: Upholder of withering righteousness
  3. धूर्यः dhuryah: Who carries out creation
  4. वरदः varadah: He who fulfills boons
  5. वायुवाहनः vaayuvaahanah: Controller of winds
  6. वासुदेवः vaasudevah: Dwelling in all creatures
  7. बृहद्भानुः brihat-bhaanuh: He who illumines the world like sun
  8. आदिदेवः aadidevah: The primary source of everything
  9. पुरन्दरः purandarah: Destroyer of cities of enemies
37

अशोकस्तारणस्तारः शूरः शौरिर्जनेश्वरः।
अनुकूलः शतावर्तः पद्मी पद्मनिभेक्षणः॥३७॥

aśōkastāraṇastāraḥ śūraḥ śaurirjaneśvaraḥ
anukūlaḥ śatāvartaḥ padmī padmanibhekṣaṇaḥ

  1. अशोकः ashokah: He who has no sorrow
  2. तारणः taaranah: He who enables others to cross
  3. तारः taarah: He who saves
  4. शूरः shoorah: The valiant
  5. शौरिः shaurih: He who incarnated in the dynasty of Shoora
  6. जनेश्वरः janeshvarah: The Lord of the people
  7. अनुकूलः anukoolah: Favorable to everyone
  8. शतावर्तः shataavarttah: He who takes infinite forms
  9. पद्मी padmee: He who holds a lotus
  10. पद्मनिभेक्षणः padmanibhekshanah: Lotus-eyed
38

पद्मनाभोऽरविन्दाक्षः पद्मगर्भः शरीरभृत्।
महर्द्धिरृद्धो वृद्धात्मा महाक्षो गरुडध्वजः॥३८॥

padmanābhōravindākṣaḥ padmagarbhaḥ śarīrabhṛt
maharddhir ṛddhō vṛddhātmā mahākṣō garuḍadhvajaḥ

  1. पद्मनाभः padmanaabhah: He who has a lotus-navel
  2. अरविन्दाक्षः aravindaakshah: He who has eyes as beautiful as the lotus
  3. पद्मगर्भः padmagarbhah: He who is being meditated upon in the lotus of the heart
  4. शरीरभृत् shareerabhrit: He whose body is the entire cosmos
  5. महर्द्धिः maharddhi: One who has great prosperity
  6. ऋद्धः riddhah: He who has expanded Himself as the universe
  7. वृद्धात्मा Vriddhaatmaa: The ancient self
  8. महाक्षः mahaakshah: The great-eyed
  9. गरुडध्वजः garudadhvajah: One who has Garuda on His flag
39

अतुलः शरभो भीमः समयज्ञो हविर्हरिः।
सर्वलक्षणलक्षण्यो लक्ष्मीवान् समितिञ्जयः॥३९॥

atulaḥ śarabhō bhīmaḥ samayajñō havirhariḥ
sarvalakṣaṇalakṣaṇyō lakṣmīvān samitiñjayaḥ

  1. अतुलः atulah: Incomparable
  2. शरभः sharabhah: One who dwells and shines forth through the bodies
  3. भीमः bheemah: The terrible
  4. समयज्ञः samayajnah: One who knows the time for creation, sustentation and dissolution
  5. हविर्हरिः havirharih: The receiver of all oblation
  6. सर्वलक्षणलक्षण्यः sarva-lakshana-lakshanyah: Known through all proofs
  7. लक्ष्मीवान् lakshmeevaan: The consort of Laksmi
  8. समितिञ्जयः samitinjayah: Ever-victorious
40

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदरः सहः।
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशनः॥४०॥

vikṣarō rōhitō mārgō heturdamodarassahaḥ
mahīdharō mahābhāgō vegavānamitāśanaḥ

  1. विक्षरः viksharah: Imperishable
  2. रोहितः rohitah: The fish incarnation
  3. मार्गः maargah: The path
  4. हेतुः hetuh: The cause
  5. दामोदरः daamodarah: One who has very benevolent mind
  6. सहः sahah: All-enduring
  7. महीधरः maheedharah: The bearer of the earth
  8. महाभागः mahaabhaagah: He who gets the greatest share in every Yajna
  9. वेगवान् vegavaan: He who is swift
  10. अमिताशनः amitaashanah: Of endless appetite
41

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः॥४१॥

udbhavaḥ, kṣōbhaṇō devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ
karaṇaṁ kāraṇaṁ kartā vikartā gahanō guhaḥ

  1. उद्भवः udbhavah: The originator
  2. क्षोभणः kshobhanah: The agitator
  3. देवः devah: He who revels
  4. श्रीगर्भः shreegarbhah: He in whom are all glories
  5. परमेश्वरः parameshvarah: Parama + Ishvara = Supreme Lord
  6. करणम् karanam: The instrument
  7. कारणम् kaaranam: The cause
  8. कर्ता kartaa: The doer
  9. विकर्ता vikartaa: Creator of the endless varieties that make up the universe
  10. गहनः gahanah: The unknowable
  11. गुहः guhah: He who dwells in the cave of the heart
42

व्यवसायो व्यवस्थानः संस्थानः स्थानदो ध्रुवः।
परर्द्धिः परमस्पष्टस्तुष्टः पुष्टः शुभेक्षणः॥४२॥

vyavasāyō vyavasthānaḥ saṁsthānaḥ sthānadō dhruvaḥ
pararddhiḥ paramaspaṣṭastuṣṭaḥ puṣṭaḥ śubhekṣaṇaḥ

  1. व्यवसायः vyavasaayah: Resolute
  2. व्यवस्थानः vyavasthaanah: The substratum
  3. संस्थानः samsthaanah: The ultimate authority
  4. स्थानदः sthaanadah: He who confers the right abode
  5. ध्रुवः dhruvah: The changeless in the midst of changes
  6. परर्धिः pararddhih: He who has supreme manifestations
  7. परमस्पष्टः paramaspashtah: The extremely vivid
  8. तुष्टः tushtah: One who is contented with a very simple offering
  9. पुष्टः pushtah: One who is ever-full
  10. शुभेक्षणः shubhekshanah: All-auspicious gaze
43

रामो विरामो विरजो (or विरतो) मार्गो नेयो नयोऽनयः।
वीरः शक्तिमतां श्रेष्ठो धर्मो धर्मविदुत्तमः॥४३॥

rāmō virāmō virajō mārgō neyō nayōnayaḥ
vīraḥ śaktimatāṁ śreṣṭhō dharmō dharmaviduttamaḥ

  1. रामः raamah: One who is most handsome
  2. विरामः viraamah: The abode of perfect-rest
  3. विरजः virajo: Passionless
  4. मार्गः maargah: The path
  5. नेयः neyah: The guide
  6. नयः nayah: One who leads
  7. अनयः anayah: One who has no leader
  8. वीरः veerah: The valiant
  9. शक्तिमतां श्रेष्ठः shaktimataam-shresthah: The best among the powerful
  10. धर्मः dharmah: The law of being
  11. धर्मविदुत्तमः dharmaviduttamah: The highest among men of realisation
44

वैकुण्ठः पुरुषः प्राणः प्राणदः प्रणवः पृथुः।
हिरण्यगर्भः शत्रुघ्नो व्याप्तो वायुरधोक्षजः॥४४॥

vaikuṇṭhaḥ puruṣaḥ prāṇaḥ prāṇadaḥ praṇavaḥ pṛthuḥ
hiraṇyagarbhaḥ śatrughnō vyāptō vāyuradhōkṣajaḥ

  1. वैकुण्ठः vaikunthah: Lord of supreme abode, Vaikuntha
  2. पुरुषः purushah: One who dwells in all bodies
  3. प्राणः praanah: Life
  4. प्राणदः praanadah: Giver of life
  5. प्रणवः pranavah: He who is praised by the gods
  6. पृथुः prituh: The expanded
  7. हिरण्यगर्भः hiranyagarbhah: The creator
  8. शत्रुघ्नः shatrughnah: The destroyer of enemies
  9. व्याप्तः vyaaptah: The pervader
  10. वायुः vaayuh: The air
  11. अधोक्षजः adhokshajah: One whose vitality never flows downwards
45

ऋतुः सुदर्शनः कालः परमेष्ठी परिग्रहः।
उग्रः संवत्सरो दक्षो विश्रामो विश्वदक्षिणः॥४५॥

ṛtuḥ sudarśanaḥ kālaḥ parameṣṭhī parigrahaḥ
ugraḥ saṁvatsarō dakṣō viśrāmō viśvadakṣiṇaḥ

  1. ऋतुः rituh: The seasons
  2. सुदर्शनः sudarshanah: He whose meeting is auspicious
  3. कालः kaalah: He who judges and punishes beings
  4. परमेष्ठी parameshthee: One who is readily available for experience within the heart
  5. परिग्रहः parigrahah: The receiver
  6. उग्रः ugrah: The terrible
  7. संवत्सरः samvatsarah: The year
  8. दक्षः dakshah: The smart
  9. विश्रामः vishraamah: The resting place
  10. विश्वदक्षिणः vishva-dakshinah: The most skilful and efficient
46

विस्तारः स्थावरस्थाणुः प्रमाणं बीजमव्ययम्।
अर्थोऽनर्थो महाकोशो महाभोगो महाधनः॥४६॥

vistāraḥ sthāvaraḥsthāṇuḥ pramāṇaṁ bījamavyayam
arthōnarthō mahākōśō mahābhōgō mahādhanaḥ

  1. विस्तारः vistaarah: The extension
  2. स्थावरस्स्थाणुः sthaavarah-sthaanuh: The firm and motionless
  3. प्रमाणम् pramaanam: The proof
  4. बीजमव्ययम् beejamavyayam: The Immutable Seed
  5. अर्थः arthah: He who is worshiped by all
  6. अनर्थः anarthah: One to whom there is nothing yet to be fulfilled
  7. महाकोशः mahaakoshah: He who has got around him great sheaths
  8. महाभोगः mahaabhogah: He who is of the nature of enjoyment
  9. महाधनः mahaadhanah: He who is supremely rich
47

अनिर्विण्णः स्थविष्ठोऽभूर्धर्मयूपो महामखः।
नक्षत्रनेमिर्नक्षत्री क्षमः क्षामः समीहनः॥४७॥

anirviṇṇaḥ sthaviṣṭhōbhūrdharmayūpō mahāmakhaḥ
nakṣatranemirnakṣatrī kṣamaḥ, kṣāmaḥ samīhanaḥ

  1. अनिर्विण्णः anirvinnah: He who has no discontent
  2. स्थविष्ठः sthavishthah: One who is supremely huge
  3. अभूः a-bhooh: One who has no birth
  4. धर्मयूपः dharma-yoopah: The post to which all dharma is tied
  5. महामखः mahaa-makhah: The great sacrificer
  6. नक्षत्रनेमिः nakshatranemir: The nave of the stars
  7. नक्षत्री nakshatree: The Lord of the stars (the moon)
  8. क्षमः kshamah: He who is supremely efficient in all undertakings
  9. क्षामः kshaamah: He who ever remains without any scarcity
  10. समीहनः sameehanah: One whose desires are auspicious
48

यज्ञ इज्यो महेज्यश्च क्रतुः सत्रं सतां गतिः।
सर्वदर्शी विमुक्तात्मा सर्वज्ञो ज्ञानमुत्तमम्॥४८॥

yajña ijyō mahejyaśca kratuḥ satraṁ satāṁ gatiḥ
sarvadarśī vimuktātmā sarvajñō jñānamuttamam

  1. यज्ञः yajnah: One who is of the nature of yajna
  2. इज्यः ijyah: He who is fit to be invoked through yajna
  3. महेज्यः mahejyah: One who is to be most worshiped
  4. क्रतुः kratuh: The animal-sacrifice
  5. सत्रम् satram: Protector of the good
  6. सतां-गतिः sataam-gatih: Refuge of the good
  7. सर्वदर्शी sarvadarshee: All-knower
  8. विमुक्तात्मा vimuktaatmaa: The ever-liberated self
  9. सर्वज्ञः sarvajno: Omniscient
  10. ज्ञानमुत्तमम् jnaanamuttamam: The Supreme Knowledge
49

सुव्रतः सुमुखः सूक्ष्मः सुघोषः सुखदः सुहृत्।
मनोहरो जितक्रोधो वीरबाहुर्विदारणः॥४९॥

suvrataḥ sumukhaḥ sūkṣmaḥ sughōṣaḥ sukhadaḥ suhṛt
manōharō jitakrōdhō vīrabāhurvidāraṇaḥ

  1. सुव्रतः suvratah: He who ever-perfoeming the pure vow
  2. सुमुखः sumukhah: One who has a charming face
  3. सूक्ष्मः sookshmah: The subtlest
  4. सुघोषः sughoshah: Of auspicious sound
  5. सुखदः sukhadah: Giver of happiness
  6. सुहृत् suhrit: Friend of all creatures
  7. मनोहरः manoharah: The stealer of the mind
  8. जितक्रोधः jita-krodhah: One who has conquered anger
  9. वीरबाहुः veerabaahur: Having mighty arms
  10. विदारणः vidaaranah: One who splits asunder
50

स्वापनः स्ववशो व्यापी नैकात्मा नैककर्मकृत्।
वत्सरो वत्सलो वत्सी रत्नगर्भो धनेश्वरः॥५०॥

svāpanassvavaśō vyāpī naikātmā naikakarmakṛt
vatsarō vatsalō vatsī ratnagarbhō dhaneśvaraḥ

  1. स्वापनः svaapanah: One who puts people to sleep
  2. स्ववशः svavashah: He who has everything under His control
  3. व्यापी vyaapee: All-pervading
  4. नैकात्मा naikaatmaa: Many souled
  5. नैककर्मकृत् naikakarmakrit: One who does many actions
  6. वत्सरः vatsarah: The abode
  7. वत्सलः vatsalah: The supremely affectionate
  8. वत्सी vatsee: The father
  9. रत्नगर्भः ratnagarbhah: The jewel-wombed
  10. धनेश्वरः dhaneshvarah: The Lord of wealth
51

धर्मगुब्धर्मकृद्धर्मी सदसत्क्षरमक्षरम्।
अविज्ञाता सहस्रांशुर्विधाता कृतलक्षणः॥५१॥

dharmagubdharmakṛddharmī sadasatkṣaramakṣaram
avijñātā sahasrāṁśurvidhātā kṛtalakṣaṇaḥ

  1. धर्मगुब् dharmagub: One who protects dharma
  2. धर्मकृत् dharmakrit: One who acts according to dharma
  3. धर्मी dharmee: The supporter of dharma
  4. सत् sat: existence
  5. असत् asat: illusion
  6. क्षरम् ksharam: He who appears to perish
  7. अक्षरम् aksharam: Imperishable
  8. अविज्ञाता avijnaataa: One who is without the attributes of a Jiva
  9. सहस्रांशुः sahasraamshur: The thousand-rayed
  10. विधाता vidhaataa: All supporter
  11. कृतलक्षणः kritalakshanah: One who is famous for His qualities
52

गभस्तिनेमिः सत्त्वस्थः सिंहो भूतमहेश्वरः।
आदिदेवो महादेवो देवेशो देवभृद्गुरुः॥५२॥

gabhastinemiḥ sattvasthaḥ siṁhō bhūtamaheśvaraḥ
ādidevō mahādevō deveśō devabhṛdguruḥ

  1. गभस्तिनेमिः gabhastinemih: The hub of the universal wheel
  2. सत्त्वस्थः sattvasthah: Situated in sattva
  3. सिंहः simhah: The lion
  4. भूतमहेश्वरः bhoota-maheshvarah: The great lord of beings
  5. आदिदेवः aadidevah: The first deity
  6. महादेवः mahaadevah: The great deity
  7. देवेशः deveshah: The Lord of all devas
  8. देवभृद्गुरुः devabhrit-guruh: Advisor of Indra
53

उत्तरो गोपतिर्गोप्ता ज्ञानगम्यः पुरातनः।
शरीरभूतभृद्भोक्ता कपीन्द्रो भूरिदक्षिणः॥५३॥

uttarō gōpatirgōptā jñānagamyaḥ purātanaḥ
śarīrabhūtabhṛdbhōktā kapīndrō bhūridakṣiṇaḥ

  1. उत्तरः uttarah: He who lifts us from the ocean of samsara
  2. गोपतिः gopatih: The shepherd
  3. गोप्ता goptaa: The protector
  4. ज्ञानगम्यः jnaanagamyah: One who is experienced through pure knowledge
  5. पुरातनः puraatanah: He who was even before time
  6. शरीरभूतभृत् shareera-bhootabhrit: One who nourishes the nature from which the bodies came
  7. भोक्ता bhoktaa: The enjoyer
  8. कपीन्द्रः kapeendrah: Lord of the monkeys (Rama)
  9. भूरिदक्षिणः bhooridakshinah: He who gives away large gifts
54

सोमपोऽमृतपः सोमः पुरुजित्पुरुसत्तमः।
विनयो जयः सत्यसंधो दाशार्हः सात्त्वतांपतिः॥५४॥

sōmapōmṛtapaḥ sōmaḥ purujit purusattamaḥ
vinayō jayaḥ satyasandhō dāśārhassātvatāṁ patiḥ

  1. सोमपः somapah: One who takes Soma in the yajnas
  2. अमृतपः amritapah: One who drinks the nectar
  3. सोमः somah: One who as the moon nourishes plants
  4. पुरुजित् purujit: One who has conquered numerous enemies
  5. पुरुसत्तमः purusattamah: The greatest of the great
  6. विनयः vinayah: He who humiliates those who are unrighteous
  7. जयः jayah: The victorious
  8. सत्यसन्धः satyasandhah: Of truthful resolution
  9. दाशार्हः daashaarhah: One who was born in the Dasarha race
  10. सात्त्वतां पतिः saatvataam-patih: The Lord of the Satvatas
55

जीवो विनयिता साक्षी मुकुन्दोऽमितविक्रमः।
अम्भोनिधिरनन्तात्मा महोदधिशयोऽन्तकः॥५५॥

jīvō vinayitāsākṣī mukundōmitavikramaḥ
ambhōnidhiranantātmā mahōdadhiśayōntakaḥ

  1. जीवः jeevah: One who functions as the ksetrajna
  2. विनयितासाक्षी vinayitaa-saakshee: The witness of modesty
  3. मुकुन्दः mukundah: The giver of liberation
  4. अमितविक्रमः amitavikramah: Of immeasurable prowess
  5. अम्भोनिधिः ambho-nidhir: The substratum of the four types of beings
  6. अनन्तात्मा anantaatmaa: The infinite self
  7. महोदधिशयः mahodadhishayah: One who rests on the great ocean
  8. अन्तकः antakah: The death
56

अजो महार्हः स्वाभाव्यो जितामित्रः प्रमोदनः।
आनन्दो नन्दनो नन्दः सत्यधर्मा त्रिविक्रमः॥५६॥

ajō mahārhaḥ svābhāvyō jitāmitraḥ pramōdanaḥ
ānandō nandanō nandaḥ satyadharmā trivikramaḥ

  1. अजः ajah: Unborn
  2. महार्हः mahaarhah: One who deserves the highest worship
  3. स्वाभाव्यः svaabhaavyah: Ever rooted in the nature of His own self
  4. जितामित्रः jitaamitrah: One who has conquered all enemies
  5. प्रमोदनः pramodanah: Ever-blissful
  6. आनन्दः aanandah: A mass of pure bliss
  7. नन्दनः nandanah: One who makes others blissful
  8. नन्दः nandah: Free from all worldly pleasures
  9. सत्यधर्मा satyadharmaa: One who has in Himself all true dharmas
  10. त्रिविक्रमः trivikramah: One who took three steps
57

महर्षिः कपिलाचार्यः कृतज्ञो मेदिनीपतिः।
त्रिपदस्त्रिदशाध्यक्षो महाशृङ्गः कृतान्तकृत्॥५७॥

maharṣiḥ kapilācāryaḥ kṛtajñō medinīpatiḥ
tripadastridaśādhyakṣō mahāśṛṅgaḥ kṛtāntakṛt

  1. महर्षिः कपिलाचार्यः maharshih kapilaachaaryah: He who incarnated as Kapila, the great sage
  2. कृतज्ञः kritajnah: The knower of the creation
  3. मेदिनीपतिः medineepatih: The Lord of the earth
  4. त्रिपदः tripadah: One who has taken three steps
  5. त्रिदशाध्यक्षः tridashaadhyaksho: The Lord of the three states of consciousness
  6. महाशृंगः mahaashringah: Great-horned (Matsya)
  7. कृतान्तकृत् kritaantakrit: Destroyer of the creation
58

महावराहो गोविन्दः सुषेणः कनकाङ्गदी।
गुह्यो गभीरो गहनो गुप्तश्चक्रगदाधरः॥५८॥

mahāvarāhō gōvindaḥ suṣeṇaḥ kanakāṅgadī
guhyō gabhīrō gahanō guptaścakragadādharaḥ

  1. महावराहः mahaavaraaho: The great boar
  2. गोविन्दः govindah: One who is known through Vedanta
  3. सुषेणः sushenah: He who has a charming army
  4. कनकांगदी kanakaangadee: Wearer of bright-as-gold armlets
  5. गुह्यः guhyo: The mysterious
  6. गभीरः gabheerah: The unfathomable
  7. गहनः gahano: Impenetrable
  8. गुप्तः guptah: The well-concealed
  9. चक्रगदाधरः chakra-gadaadharah: Bearer of the disc and mace
59

वेधाः स्वाङ्गोऽजितः कृष्णो दृढः संकर्षणोऽच्युतः।
वरुणो वारुणो वृक्षः पुष्कराक्षो महामनाः॥५९॥

vedhāḥ svāṅgo’jitaḥ kṛṣṇo dṛḍhaḥ saṅkarṣaṇo’cyutaḥ
varuṇo vāruṇo vṛukṣaḥ puṣkarākṣo mahāmanāḥ

  1. वेधाः vedhaah: Creator of the universe
  2. स्वांगः svaangah: One with well-proportioned limbs
  3. अजितः ajitah: Vanquished by none
  4. कृष्णः krishnah: Dark-complexioned
  5. दृढः dridhah: The firm
  6. संकर्षणोऽच्युतः sankarshanochyutah: He who absorbs the whole creation into His nature and never falls away from that nature
  7. वरुणः varunah: One who sets on the horizon (Sun)
  8. वारुणः vaarunah: The son of Varuna (Vasistha or Agastya)
  9. वृक्षः vrikshah: The tree
  10. पुष्कराक्षः pushkaraakshah: Lotus eye
  11.  महामनः mahaamanaah: Great-minded
60

भगवान् भगहाऽऽनन्दी वनमाली हलायुधः।
आदित्यो ज्योतिरादित्यः सहिष्णुर्गतिसत्तमः॥६०॥

bhagavān bhagahānandī vanamālī halāyudhaḥ
ādityō jyōtirādityaḥ sahiṣṇurgatisattamaḥ

  1. भगवान् bhagavaan: One who possesses six opulences
  2. भगहा bhagahaa: One who destroys the six opulences during pralaya
  3. आनन्दी aanandee: One who gives delight
  4. वनमाली vanamaalee: One who wears a garland of forest flowers
  5.  हलायुधः halaayudhah: One who has a plough as His weapon
  6. आदित्यः aadityah: Son of Aditi
  7. ज्योतिरादित्यः jyotiraadityah: The resplendence of the sun
  8. सहिष्णुः sahishnuh: One who calmly endures duality
  9. गतिसत्तमः gatisattamah: The ultimate refuge for all devotees
61

सुधन्वा खण्डपरशुर्दारुणो द्रविणप्रदः।
दिवःस्पृक् सर्वदृग्व्यासो वाचस्पतिरयोनिजः॥६१॥

sudhanvā khaṇḍaparaśurdāruṇō draviṇapradaḥ
divaspṛk sarvadṛgvyāsō vācaspatirayōnijaḥ

  1. सुधन्वा sudhanvaa: One who has Shaarnga
  2. खण्डपरशु: khanda-parashur: One who holds an axe
  3. दारुणः daarunah: Merciless towards the unrighteous
  4. द्रविणप्रदः dravinapradah: One who lavishly gives wealth
  5.  दिवःस्पृक् divah-sprik: Sky-reaching
  6. सर्वदृग्व्यासः sarvadrik-vyaaso: One who creates many men of wisdom
  7. वाचस्पतिरयोनिजः vaachaspatir-ayonijah: One who is the master of all vidyas and who is unborn through a womb
62

त्रिसामा सामगः साम निर्वाणं भेषजं भिषक्।
संन्यासकृच्छमः शान्तो निष्ठा शान्तिः परायणम्॥६२॥

trisāmā sāmagaḥ sāma nirvāṇaṁ bheṣajaṁ bhiṣak
saṁnyāsakṛcchamaśyāntō niṣṭhā śāntiḥ parāyaṇam

  1. त्रिसामा trisaamaa: One who is glorified by Devas, Vratas and Saamans
  2.  सामगः saamagah: The singer of the sama songs
  3. साम saama: The Sama Veda
  4. निर्वाणम् nirvaanam: All-bliss
  5. भेषजम् bheshajam: Medicine
  6. भृषक् bhishak: Physician
  7. संन्यासकृत् samnyaasa-krit: Institutor of sannyasa
  8. समः samah: Calm
  9. शान्तः shaantah: Peaceful within
  10. निष्ठा nishthaa: Abode of all beings
  11. शान्तिः shaantih: One whose very nature is peace
  12. परायणम् paraayanam: The way to liberation
63

शुभाङ्गः शान्तिदः स्रष्टा कुमुदः कुवलेशयः।
गोहितो गोपतिर्गोप्ता वृषभाक्षो वृषप्रियः॥६३॥

śubhāṅgaḥ śāntidaḥ sraṣṭā kumudaḥ kuvaleśayaḥ
gōhitō gōpatirgōptā vṛṣabhākṣō vṛṣapriyaḥ

  1. शुभांगः shubhaangah: One who has the most beautiful form
  2. शान्तिदः shaantidah: Giver of peace
  3. स्रष्टा srashtaa: Creator of all beings
  4. कुमुदः kumudah: He who delights in the earth
  5. कुवलेशयः kuvaleshayah: He who reclines in the waters
  6. गोहितः gohitah: One who does welfare for cows
  7. गोपतिः gopatih: Husband of the earth
  8. गोप्ता goptaa: Protector of the universe
  9. वृषभाक्षः vrishabhaaksho: One whose eyes rain fulfilment of desires
  10. वृषप्रियः vrishapriyah: One who delights in dharma
64

अनिवर्ती निवृत्तात्मा संक्षेप्ता क्षेमकृच्छिवः।
श्रीवत्सवक्षाः श्रीवासः श्रीपतिः श्रीमतांवरः॥६४॥

anivartī nivṛttātmā saṁkṣeptā kṣemakṛcchivaḥ
śrīvatsavakṣāḥ śrīvāsaḥ śrīpatiḥ śrīmatāṁ varaḥ

  1. अनिवर्ती anivartee: One who never retreats
  2. निवृतात्मा nivrittaatmaa: One who is fully restrained from all sense indulgences
  3. संक्षेप्ता samksheptaa: The involver
  4. क्षेमकृत् kshemakrit: Doer of good
  5. शिवः shivah: Auspiciousness
  6. श्रीवत्सवत्साः shreevatsa-vakshaah: One who has sreevatsa on His chest
  7. श्रीवासः shrevaasah: Abode of Sree
  8. श्रीपतिः shreepatih: Lord of Laksmi
  9. श्रीमतां वरः shreemataam varah: The best among glorious
65

श्रीदः श्रीशः श्रीनिवासः श्रीनिधिः श्रीविभावनः।
श्रीधरः श्रीकरः श्रेयः श्रीमाँल्लोकत्रयाश्रयः॥६५॥

śrīdaḥ śrīśaḥ śrīnivāsaḥ śrīnidhiḥ śrīvibhāvanaḥ
śrīdharaḥ śrīkaraḥ śreyaḥ śrīmān lōkatrayāśrayaḥ

  1. श्रीदः shreedah: Giver of opulence
  2. श्रीशः shreeshah: The Lord of Sree
  3. श्रीनिवासः shreenivaasah: One who dwells in the good people
  4. श्रीनिधिः shreenidhih: The treasure of Sree
  5. श्रीविभावनः shreevibhaavanah: Distributor of Sree
  6. श्रीधरः shreedharah: Holder of Sree
  7. श्रीकरः shreekarah: One who gives Sree
  8. श्रेयः shreyah: Liberation
  9. श्रीमान् shreemaan: Possessor of Sree
  10. लोकत्रयाश्रयः loka-trayaashrayah: Shelter of the three worlds
66

स्वक्षः स्वङ्गः शतानन्दो नन्दिर्ज्योतिर्गणेश्वरः।
विजितात्माऽविधेयात्मा सत्कीर्तिश्छिन्नसंशयः॥६६॥

svakṣaḥ svaṅgaḥ śatānaṅdō naṅdirjyōtirgaṇeśvaraḥ
vijitātmā vidheyātmā satkīrtiśchinnasaṁśayaḥ

  1. स्वक्षः svakshah: Beautiful-eyed
  2. स्वङ्गः svangah: Beautiful-limbed
  3. शतानन्दः shataanandah: Of infinite varieties and joys
  4. नन्दिः nandih: Infinite bliss
  5. ज्योतिर्गणेश्वरः jyotir-ganeshvarah: Lord of the luminaries in the cosmos
  6. विजितात्मा vijitaatmaa: One who has conquered the sense organs
  7. विधेयात्मा vidheyaatmaa: One who is ever available for the devotees to command in love
  8. सत्कीर्तिः sat-keertih: One of pure fame
  9. छिन्नसंशयः chinnasamshayah: One whose doubts are ever at rest
67

उदीर्णः सर्वतश्चक्षुरनीशः शाश्वतस्थिरः।
भूशयो भूषणो भूतिर्विशोकः शोकनाशनः॥६७॥

udīrṇaḥ sarvataścakṣuranīśaḥ śāśvatasthiraḥ
bhūśayō bhūṣaṇō bhūtirviśōkaḥ śōkanāśanaḥ

  1. उदीर्णः udeernah: The great transcendent
  2. सर्वतश्चक्षुः sarvatah-chakshuh: One who has eyes everywhere
  3. अनीशः aneeshah: One who has none to Lord over Him
  4. शाश्वतः-स्थिरः shaashvata-sthirah: One who is eternal and stable
  5. भूशयः bhooshayah: One who rested on the ocean shore (Rama)
  6. भूषणः bhooshanah: One who adorns the world
  7. भूतिः bhootih: One who is pure existence
  8. विशोकः vishokah: Sorrowless
  9. शोकनाशनः shoka-naashanah: Destroyer of sorrows
68

अर्चिष्मानर्चितः कुम्भो विशुद्धात्मा विशोधनः।
अनिरुद्धोऽप्रतिरथः प्रद्युम्नोऽमितविक्रमः॥६८॥

arciṣmānarcitaḥ kuṁbhō viśuddhātmā viśōdhanaḥ
aniruddhōpratirathaḥ pradyumnōmitavikramaḥ

  1. अर्चिष्मान् archishmaan: The effulgent
  2. अर्चितः architah: One who is constantly worshipped by His devotees
  3. कुम्भः kumbhah: The pot within whom everything is contained
  4. विशुद्धात्मा vishuddhaatmaa: One who has the purest soul
  5. विशोधनः vishodhanah: The great purifier
  6. अनिरुद्धः aniruddhah: He who is invincible by any enemy
  7. अप्रतिरथः apratirathah: One who has no enemies to threaten Him
  8. प्रद्युम्नः pradyumnah: Very rich
  9. अमितविक्रमः amitavikramah: Of immeasurable prowess
69

कालनेमिनिहा वीरः शौरिः शूरजनेश्वरः।
त्रिलोकात्मा त्रिलोकेशः केशवः केशिहा हरिः॥६९॥

kālaneminihā vīraḥ śauriḥ śūrajaneśvaraḥ
trilōkātmā trilōkeśaḥ keśavaḥ keśihā hariḥ

  1. कालनेमीनिहा kaalanemi-nihaa: Slayer of Kalanemi
  2. वीरः veerah: The heroic victor
  3. शौरी shauri: One who always has invincible prowess
  4. शूरजनेश्वरः shoora-janeshvarah: Lord of the valiant
  5. त्रिलोकात्मा trilokaatmaa: The self of the three worlds
  6. त्रिलोकेशः trilokeshah: The Lord of the three worlds
  7. केशवः keshavah: One whose rays illumine the cosmos
  8. केशिहा keshihaa: Killer of Kesi
  9. हरिः harih: The destroyer
70

कामदेवः कामपालः कामी कान्तः कृतागमः।
अनिर्देश्यवपुर्विष्णुर्वीरोऽनन्तो धनंजयः॥७०॥

kāmadevaḥ kāmapālaḥ kāmī kāntaḥ kṛtāgamaḥ
anirdeśyavapurviṣṇurvīrōnantō dhanañjayaḥ

  1. कामदेवः kaamadevah: The beloved Lord
  2. कामपालः kaamapaalah: The fulfiller of desires
  3. कामी kaamee: One who has fulfilled all His desires
  4. कान्तः kaantah: Of enchanting form
  5. कृतागमः kritaagamah: The author of the agama scriptures
  6. अनिर्देश्यवपुः anirdeshya-vapuh: Of Indescribable form
  7. विष्णुः vishnuh: All-pervading
  8. वीरः veerah: The courageous
  9. अनन्तः anantah: Endless
  10. धनञ्जयः dhananjayah: One who gained wealth through conquest
71

ब्रह्मण्यो ब्रह्मकृद् ब्रह्मा ब्रह्म ब्रह्मविवर्धनः।
ब्रह्मविद् ब्राह्मणो ब्रह्मी ब्रह्मज्ञो ब्राह्मणप्रियः॥७१॥

brahmaṇyō brahmakṛdbrahmā brahma brahmavivardhanaḥ
brahmavidbrāhmaṇō brahmī brahmajñō brāhmaṇapriyaḥ

  1. ब्रह्मण्यः brahmanyah: Protector of Brahman (anything related to Narayana)
  2. ब्रह्मकृत् brahmakrit: One who acts in Brahman
  3. ब्रह्मा brahmaa: Creator
  4. ब्रहम brahma: Biggest
  5. ब्रह्मविवर्धनः brahma-vivardhanah: One who increases the Brahman
  6. ब्रह्मविद् brahmavid: One who knows Brahman
  7. ब्राह्मणः braahmanah: One who has realised Brahman
  8. ब्रह्मी brahmee: One who is with Brahma
  9. ब्रह्मज्ञः brahmajno: One who knows the nature of Brahman
  10. ब्राह्मणप्रियः braahmana-priyah: Dear to the brahmanas
72

महाक्रमो महाकर्मा महातेजा महोरगः।
महाक्रतुर्महायज्वा महायज्ञो महाहविः॥७२॥

mahākramō mahākarmā mahātejā mahōragaḥ
mahākraturmahāyajvā mahāyajñō mahāhaviḥ

  1. महाकर्मः mahaakramo: Of great step
  2. महाकर्मा mahaakarmaa: One who performs great deeds
  3. महातेजा mahaatejaah: One of great resplendence
  4. महोरगः mahoragah: The great serpent
  5. महाक्रतुः mahaakratuh: The great sacrifice
  6. महायज्वा mahaayajvaa: One who performed great yajnas
  7. महायज्ञः mahaayajnah: The great yajna
  8. महाहविः mahaahavih: The great offering
73

स्तव्यः स्तवप्रियः स्तोत्रं स्तुतिः स्तोता रणप्रियः।
पूर्णः पूरयिता पुण्यः पुण्यकीर्तिरनामयः॥७३॥

stavyaḥ stavapriyaḥ stōtraṁ stutiḥ stōtā raṇapriyaḥ
pūrṇaḥ pūrayitā puṇyaḥ puṇyakīrtiranāmayaḥ

  1. स्तव्यः stavyah: One who is the object of all praise
  2. स्तवप्रियः stavapriyah: One who is invoked through prayer
  3. स्तोत्रम् stotram: The hymn
  4. स्तुतिः stutih: The act of praise
  5. स्तोता stotaa: One who adores or praises
  6. रणप्रियः ranapriyah: Lover of battles
  7. पूर्णः poornah: The complete
  8. पूरयिता poorayitaa: The fulfiller
  9. पुण्यः punyah: The truly holy
  10. पुण्यकीर्तिः punya-keertir: Of Holy fame
  11. अनामयः anaamayah: One who has no diseases
74

मनोजवस्तीर्थकरो वसुरेता वसुप्रदः।
वसुप्रदो वासुदेवो वसुर्वसुमना हविः॥७४॥

manōjavastīrthakarō vasuretā vasupradaḥ
vasupradō vāsudevō vasurvasumanā haviḥ

  1. मनोजवः manojavah: Swift as the mind
  2. तीर्थकरः teerthakaro: The teacher of the tirthas
  3. वसुरेताः vasuretaah: He whose essence is golden
  4. वसुप्रदः vasupradah: The free-giver of wealth
  5. वसुप्रदः vasupradah: The giver of salvation, the greatest wealth
  6. वासुदेवः vaasudevo: The son of Vasudeva
  7. वसुः vasuh: The refuge for all
  8. वसुमना vasumanaa: One who is attentive to everything
  9. हविः havih: The oblation
75

सद्गतिः सत्कृतिः सत्ता सद्भूतिः सत्परायणः।
शूरसेनो यदुश्रेष्ठः सन्निवासः सुयामुनः॥७५॥

sadgatiḥ satkṛtiḥ sattā sadbhūtiḥ satparāyaṇaḥ
śūrasenō yaduśreṣṭhaḥ sannivāsaḥ suyāmunaḥ

  1. सद्गतिः sadgatih: The goal of good people
  2. सत्कृतिः satkritih: One who is full of Good actions
  3. सत्ता satta: One without a second
  4. सद्भूतिः sadbhootih: One who has rich glories
  5. सत्परायणः satparaayanah: The Supreme goal for the good
  6. शूरसेनः shoorasenah: One who has heroic and valiant armies
  7. यदुश्रेष्ठः yadu-shresthah: The best among the Yadava clan
  8. सन्निवासः sannivaasah: The abode of the good
  9. सुयामुनः suyaamunah: One who attended by the people dwelling on the banks of Yamuna
76

भूतावासो वासुदेवः सर्वासुनिलयोऽनलः।
दर्पहा दर्पदो दृप्तो दुर्धरोऽथापराजितः॥७६॥

bhūtāvāsō vāsudevaḥ sarvāsunilayōnalaḥ
darpahā darpadō dṛptō durdharōthāparājitaḥ

  1. भूतावासः bhootaavaaso: The dwelling place of the elements
  2. वासुदेवः vaasudevah: One who envelops the world with Maya
  3. सर्वासुनिलयः sarvaasunilayah: The abode of all life energies
  4. अनलः analah: One of unlimited wealth, power and glory
  5. दर्पहा darpahaa: The destroyer of pride in evil-minded people
  6. दर्पदः darpadah: One who creates pride, or an urge to be the best, among the righteous
  7. दृप्तः driptah: One who is drunk with Infinite bliss
  8. दुर्धरः durdharah: The object of contemplation
  9. अथापराजितः athaaparaajitah: The unvanquished
77

विश्वमूर्तिर्महामूर्तिर्दीप्तमूर्तिरमूर्तिमान्।
अनेकमूर्तिरव्यक्तः शतमूर्तिः शताननः॥७७॥

viśvamūrtirmahāmūrtirdīptamūrtiramūrtimān
anekamūrtiravyaktaḥ śatamūrtiḥ śatānanaḥ

  1. विश्वमूर्तिः vishvamoortih: Of the form of the entire Universe
  2. महामूर्तिः mahaamortir: The great form
  3. दीप्तमूर्तिः deeptamoortir: Of resplendent form
  4. अमूर्तिमान् a-moortirmaan: Having no form
  5. अनेकमूर्तिः anekamoortih: Multi-formed
  6. अव्यक्तः avyaktah: Unmanifeset
  7. शतमूर्तिः shatamoortih: Of many forms
  8. शताननः shataananah: Many-faced
78

एको नैकः सवः कः किं यत् तत्पदमनुत्तमम्।
लोकबन्धुर्लोकनाथो माधवो भक्तवत्सलः॥७८॥

ekō naikaḥ savaḥ kaḥ kiṁ yattatpadamanuttamam
lōkabandhurlōkanāthō mādhavō bhaktavatsalaḥ

  1. एकः ekah: The one
  2. नैकः naikah: The many
  3. सवः savah: The nature of the sacrifice
  4. कः kah: One who is of the nature of bliss
  5. किम् kim: What (the one to be inquired into)
  6. यत् yat: Which
  7. तत् tat: That
  8. पदमनुत्तमम् padam-anuttamam: The unequalled state of perfection
  9. लोकबन्धुः lokabandhur: Friend of the world
  10. लोकनाथः lokanaathah: Lord of the world
  11. माधवः maadhavah: Born in the family of Madhu
  12. भक्तवत्सलः bhaktavatsalah: One who loves His devotees
79

सुवर्णवर्णो हेमाङ्गो वराङ्गश्चन्दनाङ्गदी।
वीरहा विषमः शून्यो घृताशीरचलश्चलः॥७९॥

suvarṇavarṇō hemāṅgō varāṅgaścandanāṅgadī
vīrahā viṣamaḥ śūnyō ghṛtāśīracalaścalaḥ

  1. सुवर्णवर्णः suvarna-varnah: Golden-coloured
  2. हेमांगः hemaangah: One who has limbs of gold
  3. वरांगः varaangah: With beautiful limbs
  4. चन्दनांगदी chandanaangadee: One who has attractive armlets
  5. वीरहा veerahaa: Destroyer of valiant heroes
  6. विषमः vishama: Unequalled
  7. शून्यः shoonyah: The void
  8. घृताशी ghritaaseeh: One who has no need for good wishes
  9. अचलः acalah: Non-moving
  10. चलः chalah: Moving
80

अमानी मानदो मान्यो लोकस्वामी त्रिलोकधृक्।
सुमेधा मेधजो धन्यः सत्यमेधा धराधरः॥८०॥

amānī mānadō mānyō lōkasvāmī trilōkadhṛt
sumedhā medhajō dhanyaḥ satyamedhā dharādharaḥ

  1. अमानी amaanee: Without false vanity
  2. मानदः maanadah: One who causes, by His maya, false identification with the body
  3. मान्यः maanyah: One who is to be honoured
  4. लोकस्वामी lokasvaamee: Lord of the universe
  5. त्रिलोकधृक् trilokadhrik: One who is the support of all the three worlds
  6. सुमेधा sumedhaa: One who has pure intelligence
  7. मेधजः medhajah: Born out of sacrifices
  8. धन्यः dhanyah: Fortunate
  9. सत्यमेधः satyamedhah: One whose intelligence never fails
  10. धराधरः dharaadharah: The sole support of the earth
81

तेजोवृषो द्युतिधरः सर्वशस्त्रभृतां वरः।
प्रग्रहो निग्रहो व्यग्रो नैकशृङ्गो गदाग्रजः॥८१॥

tejōvṛṣō dyutidharaḥ sarvaśastrabhṛtāṁ varaḥ
pragrahō nigrahō vyagrō naikaśṛṅgō gadāgrajaḥ

  1. तेजोवृषः tejovrisho: One who showers radiance
  2. द्युतिधरः dyutidharah: One who bears an effulgent form
  3. सर्वशस्त्रभृतां वरः sarva-shastra-bhritaam-varah: The best among those who wield weapons
  4. प्रग्रहः pragrahah: Receiver of worship
  5. निग्रहः nigrahah: The killer
  6. व्यग्रः vyagrah: One who is ever engaged in fulfilling the devotee's desires
  7. नैकशृंगः naikashringah: One who has many horns
  8. गदाग्रजः gadaagrajah: One who is invoked through mantra
82

चतुर्मूर्तिश्चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्गतिः।
चतुरात्मा चतुर्भावश्चतुर्वेदविदेकपात्॥८२॥

caturmūrtiścaturbāhuścaturvyūhaścaturgatiḥ
caturātmā caturbhāvaścaturvedavidekapāt

  1. चतुर्मूर्तिः chaturmoortih: Four-formed
  2. चतुर्बाहुः chaturbaahuh: Four-handed
  3. चतुर्व्यूहः chaturvyoohah: One who expresses Himself as the dynamic centre in the four vyoohas
  4. चतुर्गतिः chaturgatih: The ultimate goal of all four varnas and asramas
  5. चतुरात्मा chaturaatmaa: Clear-minded
  6. चतुर्भावः chaturbhaavas: The source of the four
  7. चतुर्वेदविद् chatur-vedavid: Knower of all four vedas
  8. एकपात् ekapaat: One-footed (BG 10.42)
83

समावर्तोऽनिवृत्तात्मा दुर्जयो दुरतिक्रमः।
दुर्लभो दुर्गमो दुर्गो दुरावासो दुरारिहा॥८३॥

samāvartō nivṛttātmā durjayō duratikramaḥ
durlabhō durgamō durgō durāvāsō durārihā

  1. समावर्तः samaavartah: The efficient turner
  2.  निवृत्तात्मा nivrittaatmaa: One whose mind is turned away from sense indulgence
  3.  दुर्जयः durjayah: The invincible
  4. दुरतिक्रमः duratikramah: One who is difficult to be disobeyed
  5. दुर्लभः durlabhah: One who can be obtained with great efforts
  6. दुर्गमः durgamah: One who is realised with great effort
  7.  दुर्गः durgah: Not easy to storm into
  8. दुरावासः duraavaasah: Not easy to lodge
  9. दुरारिहा duraarihaa: Slayer of the asuras
84

शुभाङ्गो लोकसारङ्गः सुतन्तुस्तन्तुवर्धनः।
इन्द्रकर्मा महाकर्मा कृतकर्मा कृतागमः॥८४॥

śubhāṅgō lōkasāraṅgaḥ sutantustantuvardhanaḥ
indrakarmā mahākarmā kṛtakarmā kṛtāgamaḥ

  1. शुभांगः shubhaangah: One with enchanting limbs
  2. लोकसारंगः lokasaarangah: One who understands the universe
  3. सुतन्तुः sutantuh: Beautifully expanded
  4. तन्तुवर्धनः tantu-vardhanah: One who sustains the continuity of the drive for the family
  5. इन्द्रकर्मा indrakarmaa: One who always performs gloriously auspicious actions
  6. महाकर्मा mahaakarmaa: One who accomplishes great acts
  7. कृतकर्मा kritakarmaa: One who has fulfilled his acts
  8. कृतागमः kritaagamah: Author of the Vedas
85

उद्भवः सुन्दरः सुन्दो रत्ननाभः सुलोचनः।
अर्को वाजसनः शृङ्गी जयन्तः सर्वविज्जयी॥८५॥

udbhavaḥ sundaraḥ sundō ratnanābhaḥ sulōcanaḥ
arkō vājasanaḥ śṛṅgī jayantaḥ sarvavijjayī

  1. उद्भवः udbhavah: The ultimate source
  2. सुन्दरः sundarah: Of unrivalled beauty
  3. सुन्दः sundah: Of great mercy
  4. रत्ननाभः ratna-naabhah: Of beautiful navel
  5. सुलोचनः sulochanah: One who has the most enchanting eyes
  6. अर्कः arkah: One who is in the form of the sun
  7. वाजसनः vaajasanah: The giver of food
  8. शृंगी shringee: The horned one
  9. जयन्तः jayantah: The conqueror of all enemies
  10. सर्वविज्जयी sarvavij-jayee: One who is at once omniscient and victorious
86

सुवर्णबिन्दुरक्षोभ्यः सर्ववागीश्वरेश्वरः।
महाह्रदो महागर्तो महाभूतो महानिधिः॥८६॥

suvarṇabindurakṣōbhyaḥ sarvavāgīśvareśvaraḥ
mahāhradō mahāgartō mahābhūtō mahānidhiḥ

  1. सुवर्णबिन्दुः suvarna-binduh: With limbs radiant like gold
  2.  अक्षोभ्यः akshobhyah: One who is ever unruffled
  3. सर्ववागीश्वरेश्वरः sarva-vaageeshvareshvarah: Lord of the Lord of speech
  4. महाहृदः mahaahradah: One who is like a great refreshing swimming pool
  5. महागर्तः mahaagartah: The great chasm
  6. महाभूतः mahaabhootah: The great being
  7. महानिधिः mahaanidhih :The great abode
87

कुमुदः कुन्दरः कुन्दः पर्जन्यः पावनोऽनिलः।
अमृतांशोऽमृतवपुः सर्वज्ञः सर्वतोमुखः॥८७॥

kumudaḥ kundaraḥ kundaḥ parjanyaḥ pāvanōnilaḥ
amṛtāśōmṛtavapuḥ sarvajñaḥ sarvatōmukhaḥ

  1. कुमुदः kumudah: One who gladdens the earth
  2. कुन्दरः kundarah: The one who lifted the earth
  3. कुन्दः kundah: One who is as attractive as Kunda flowers
  4. पर्जन्यः parjanyah: He who is similar to rain-bearing clouds
  5. पावनः paavanah: One who ever purifies
  6. अनिलः anilah: One who never slips
  7. अमृतांशः amritaashah: One whose desires are never fruitless
  8. अमृतवपुः amritavapuh: He whose form is immortal
  9. सर्वज्ञः sarvajna: Omniscient
  10. सर्वतोमुखः sarvato-mukhah: One who has His face turned everywhere
88

सुलभः सुव्रतः सिद्धः शत्रुजिच्छत्रुतापनः।
न्यग्रोधोऽदुम्बरोऽश्वत्थश्चाणूरान्ध्रनिषूदनः॥८८॥

sulabhaḥ suvrataḥ siddhaḥ śatrujicchatrutāpanaḥ
nyagrōdhōdumbarōśvatthaścāṇūrāndhraniṣūdanaḥ

  1. सुलभः sulabhah: One who is readily available
  2. सुव्रतः suvratah: One who has taken the most auspicious forms
  3. सिद्धः siddhah: One who is perfection
  4. शत्रुजित् shatrujit: One who is ever victorious over His hosts of enemies
  5. शत्रुतापनः shatrutaapanah: The scorcher of enemies
  6. न्यग्रोधः nyagrodhah: The one who veils Himself with Maya
  7. उदुम्बरः udumbarah: Nourishment of all living creatures
  8. अश्वत्थः ashvattas: Tree of life
  9. चाणूरान्ध्रनिषूदनः chaanooraandhra-nishoodanah: The slayer of Canura
89

सहस्रार्चिः सप्तजिह्वः सप्तैधाः सप्तवाहनः।
अमूर्तिरनघोऽचिन्त्यो भयकृद्भयनाशनः॥८९॥

sahasrārciḥ saptajihvaḥ saptaidhāḥ saptavāhanaḥ
amūrtiranaghōcintyō bhayakṛdbhayanāśanaḥ

  1. सहस्रार्चिः sahasraarchih: He who has thousands of rays
  2. सप्तजिह्वः saptajihvah: He who expresses himself as the seven tongues of fire (Types of agni)
  3. सप्तैधाः saptaidhaah: The seven effulgences in the flames
  4. सप्तवाहनः saptavaahanah: One who has a vehicle of seven horses (sun)
  5. अमूर्तिः amoortih: Formless
  6. अनघः anaghah: Sinless
  7. अचिन्त्यः acintyo: Inconceivable
  8. भयकृत् bhayakrit: Giver of fear
  9. भयनाशनः bhayanaashanah: Destroyer of fear
90

अणुर्बृहत्कृशः स्थूलो गुणभृन्निर्गुणो महान्।
अधृतः स्वधृतः स्वास्यः प्राग्वंशो वंशवर्धनः॥९०॥

aṇurbṛhatkṛśaḥ sthūlō guṇabhṛnnirguṇō mahān
adhṛtassvadhṛtasvāsyaḥ prāgvaṁśō vaṁśavardhanaḥ

  1. अणुः anuh: The subtlest
  2. बृहत् brihat: The greatest
  3. कृशः krishah: Delicate, lean
  4. स्थूलः sthoolah: One who is the fattest
  5. गुणभृत् gunabhrit: One who supports
  6. निर्गुणः nirgunah: Without any properties
  7. महान् mahaan: The mighty
  8. अधृतः adhritah: Without support
  9. स्वधृतः svadhritah: Self-supported
  10. स्वास्यः svaasyah: One who has an effulgent face
  11. प्राग्वंशः praagvamshah: One who has the most ancient ancestry
  12. वंशवर्धनः vamshavardhanah: He who multiplies His family of descendents
91

भारभृत् कथितो योगी योगीशः सर्वकामदः।
आश्रमः श्रमणः क्षामः सुपर्णो वायुवाहनः॥९१॥

bhārabhṛt kathitō yōgī yōgīśaḥ sarvakāmadaḥ
āśramaḥ śramaṇaḥ, kṣāmaḥ suparṇō vāyuvāhanaḥ

  1. भारभृत् bhaarabhrit: One who carries the load of the universe
  2. कथितः kathitah: One who is glorified in all scriptures
  3. योगी yogee: One who can be realised through yoga
  4. योगीशः yogeeshah: The king of yogis
  5. सर्वकामदः sarvakaamadah: One who fulfils all desires of true devotees
  6. आश्रमः aashramah: Haven
  7. श्रमणः shramanah: One who persecutes the worldly people
  8. क्षामः kshaamah: One who destroys everything
  9. सुपर्णः suparnah: The golden leaf (Vedas) 
  10. वायुवाहनः vaayuvaahanah: The mover of the winds
92

धनुर्धरो धनुर्वेदो दण्डो दमयिता दमः।
अपराजितः सर्वसहो नियन्ताऽनियमोऽयमः॥९२॥

dhanurdharō dhanurvedō daṅḍō damayitā damaḥ
aparājitassarvasahō niyantā niyamō yamaḥ

  1. धनुर्धरः dhanurdharah: The wielder of the bow
  2. धनुर्वेदः dhanurvedah: One who declared the science of archery
  3. दण्डः dandah: One who punishes the wicked
  4. दमयिता damayitaa: The controller
  5. दमः damah: Beautitude in the self
  6. अपराजितः aparaajitah: One who cannot be defeated
  7. सर्वसहः sarvasahah: One who carries the entire Universe
  8. अनियन्ता aniyantaa: One who has no controller
  9. नियमः niyamah: One who is not under anyone's laws
  10. अयमः ayamah: One who knows no death
93

सत्त्ववान् सात्त्विकः सत्यः सत्यधर्मपरायणः।
अभिप्रायः प्रियार्होऽर्हः प्रियकृत् प्रीतिवर्धनः॥९३॥

sattvavān sāttvikaḥ satyaḥ satyadharmaparāyaṇaḥ
abhiprāyaḥ priyārhōrhaḥ priyakṛt pritivardhanaḥ

  1. सत्त्ववान् sattvavaan: One who is full of exploits and courage
  2. सात्त्विकः saattvikah: One who is full of sattvic qualities
  3. सत्यः satyah: Truth
  4. सत्यधर्मपराक्रमः satya-dharma-paraayanah: One who is the very abode of truth and dharma
  5. अभिप्रायः abhipraayah: One who is faced by all seekers marching to the infinite
  6. प्रियार्हः priyaarhah: One who deserves all our love
  7. अर्हः arhah: One who deserves to be worshiped
  8. प्रियकृत् priyakrit: One who is ever-obliging in fulfilling our wishes
  9. प्रीतिवर्धनः preetivardhanah: One who increases joy in the devotee's heart
94

विहायसगतिर्ज्योतिः सुरुचिर्हुतभुग्विभुः।
रविर्विरोचनः सूर्यः सविता रविलोचनः॥९४॥

vihāyasagatirjyōtiḥ surucirhutabhugvibhuḥ
ravirvirōcanaḥ sūryaḥ savitā ravilōcanaḥ

  1. विहायसगतिः vihaayasa-gatih: One who travels in space
  2. ज्योतिः jyotih: Self-effulgent
  3.  सुरुचिः suruchih: Whose desire manifests as the universe
  4. हुतभुक् hutabhuk: One who enjoys all that is offered in yajna
  5. विभुः vibhuh: All-pervading
  6. रविः ravi: One who dries up everything
  7. विरोचनः virochanah: One who shines in different forms
  8. सूर्यः sooryah: The one source from where everything is born
  9. सविता savitaa: The one who brings forth the Universe from Himself
  10. रविलोचनः ravilochanah: One whose eye is the sun
95

अनन्तो हुतभुग्भोक्ता सुखदो नैकजोऽग्रजः।
अनिर्विण्णः सदामर्षी लोकाधिष्ठानमद्भुतः॥९५॥

anantō hutabhugbhōktā sukhadō naikajōgrajaḥ
anirviṇṇaḥ sadāmarṣī lōkādhiṣṭhānamadbhutaḥ

  1. अनन्तः anantah: Endless
  2. हुतभुक् hutabhuk: One who accepts oblations
  3. भोक्ता bhoktaa: One who enjoys
  4. सुखदः sukhadah: Giver of bliss to those who are liberated
  5. नैकजः naikajah: One who is born many time
  6. अग्रजः agrajah: The first-born
  7. अनिर्विण्णः anirvinnah: One who feels no disappointment
  8. सदामर्षी sadaamarshee: One who forgives the trespasses of His devotees
  9. लोकाधिष्ठानम् lokaadhishthaanam: The substratum of the universe
  10. अद्भुतः adbhutah: Wonderful
96

सनात्सनातनतमः कपिलः कपिरव्ययः।
स्वस्तिदः स्वस्तिकृत्स्वस्ति स्वस्तिभुक्स्वस्तिदक्षिणः॥९६॥

sanātsanātanatamaḥ kapilaḥ kapiravyayaḥ
svastidaḥ svastikṛt svasti svastibhuk svastidakṣiṇaḥ

  1. सनात् sanaat: The beginningless and endless factor
  2. सनातनतमः sanaatanatamah: The most ancient
  3. कपिलः kapilah: The great sage Kapila
  4. कपिः kapih: One who drinks water
  5. अव्ययः avyayah: The one in whom the universe merges
  6. स्वस्तिदः svastidah: Giver of Svasti
  7. स्वस्तिकृत् svastikrit: One who robs all auspiciousness
  8. स्वस्ति svasti: One who is the source of all auspiciouness
  9. स्वस्तिभुक् svastibhuk: One who constantly enjoys auspiciousness
  10. स्वस्तिदक्षिणः svastidakshinah: Distributor of auspiciousness
97

अरौद्रः कुण्डली चक्री विक्रम्यूर्जितशासनः।
शब्दातिगः शब्दसहः शिशिरः शर्वरीकरः॥९७॥

araudraḥ kunḍalī cakrī vikramyūrjitaśāsanaḥ
śabdātigaḥ śabdasahaḥ śiśiraḥ śarvarīkaraḥ

  1. अरौद्रः araudrah: One who has no negative emotions or urges
  2. कुण्डली kundalee: One who wears shark earrings
  3. चक्री chakree: Holder of the chakra
  4. विक्रमी vikramee: The most daring
  5. ऊर्जितशासनः oorjita-shaasanah: One who commands with His hand
  6. शब्दातिगः shabdaatigah: One who transcends all words
  7. शब्दसहः shabdasahah: One who allows Himself to be invoked by Vedic declarations
  8. शिशिरः shishirah: The cold season, winter
  9. शर्वरीकरः sharvaree-karah: Creator of darkness
98

अक्रूरः पेशलो दक्षो दक्षिणः क्षमिणांवरः।
विद्वत्तमो वीतभयः पुण्यश्रवणकीर्तनः॥९८॥

akrūraḥ peśalō dakṣō dakṣiṇaḥ, kṣamiṇāṁ varaḥ
vidvattamō vītabhayaḥ puṇyaśravaṇakīrtanaḥ

  1. अक्रूरः akroorah: Never cruel
  2. पेशलः peshalah: One who is supremely soft
  3. दक्षः dakshah: Prompt
  4. दक्षिणः dakshinah: The most liberal
  5.  क्षमिणांवरः kshaminaam-varah: One who has the greatest amount of patience with sinners
  6. विद्वत्तमः vidvattamah: One who has the greatest wisdom
  7.  वीतभयः veetabhayah: One with no fear
  8. पुण्यश्रवणकीर्तनः punya-shravana-keertanah: The hearing of whose glory causes holiness to grow
99

उत्तारणो दुष्कृतिहा पुण्यो दुःस्वप्ननाशनः।
वीरहा रक्षणः सन्तो जीवनः पर्यवस्थितः॥९९॥

uttāraṇō duṣkṛtihā puṇyō duḥsvapnanāśanaḥ
vīrahā rakṣaṇassaṁtō jīvanaḥ paryavasthitaḥ

  1. उत्तारणः uttaaranah: One who lifts us out of the ocean of change
  2. दुष्कृतिहा dushkritihaa: Destroyer of bad actions
  3. पुण्यः punyah: Supremely pure
  4. दुःस्वप्ननाशनः duh-svapna-naashanah: One who destroys all bad dreams
  5. वीरहा veerahaa :One who ends the passage from womb to womb
  6. रक्षणः rakshanah: Protector of the universe
  7. सन्तः santah: One who is expressed through saintly men
  8. जीवनः jeevanah: The life spark in all creatures
  9. पर्यवस्थितः paryavasthitah: One who dwells everywhere
100

अनन्तरूपोऽनन्तश्रीर्जितमन्युर्भयापहः।
चतुरश्रो गभीरात्मा विदिशो व्यादिशो दिशः॥१००॥

anantarūpōnantaśrīrjitamanyurbhayāpahaḥ
caturaśrō gabhīrātmā vidiśō vyādiśō diśaḥ

  1. अनन्तरूपः anantaroopah: One of infinite forms
  2. अनन्तश्रीः anantashreeh: Full of infinite glories
  3. जितमन्युः jitamanyuh: One who has no anger
  4. भयापहः bhayapahah: One who destroys all fear
  5. चतुरश्रः chaturashrah: One who deals squarely
  6. गभीरात्मा gabheeraatmaa: Too deep to be fathomed
  7. विदिशः vidishah: One who is unique in His giving
  8. व्यादिशः vyaadishah: One who is unique in His commanding power
  9. दिशः dishah: One who advises and gives knowledge
101

अनादिर्भूर्भुवो लक्ष्मीः सुवीरो रुचिराङ्गदः।
जननो जनजन्मादिर्भीमो भीमपराक्रमः॥१०१॥

anādirbhūrbhuvō lakṣmīssuvīrō rucirāṅgadaḥ
jananō janajanmādirbhīmō bhīmaparākramaḥ

  1. अनादिः anaadih: One who is the first cause
  2. भूर्भूवः bhoor-bhuvo: The substratum of the earth
  3. लक्ष्मीः lakshmeeh: The glory of the universe
  4. सुवीरः suveerah: One who moves through various ways
  5. रुचिरांगदः ruchiraangadah: One who wears resplendent shoulder caps
  6. जननः jananah: He who delivers all living creatures
  7. जनजन्मादिः jana-janmaadir: The cause of the birth of all creatures
  8. भीमः bheemah: Terrible form
  9. भीमपराक्रमः bheema-paraakramah: One whose prowess is fearful to His enemies
102

आधारनिलयोऽधाता पुष्पहासः प्रजागरः।
ऊर्ध्वगः सत्पथाचारः प्राणदः प्रणवः पणः॥१०२॥

ādhāranilayōdhātā puṣpahāsaḥ prajāgaraḥ
ūrdhvagassatpathācāraḥ prāṇadaḥ praṇavaḥ paṇaḥ

  1. आधारनिलयः aadhaaranilayah: The fundamental sustainer
  2. अधाता adhaataa: Above whom there is no other to command
  3. पुष्पहासः pushpahaasah: He who shines like an opening flower
  4. प्रजागरः prajaagarah: Ever-awakened
  5. ऊर्ध्वगः oordhvagah: One who is on top of everything
  6. सत्पथाचारः satpathaachaarah: One who walks the path of truth
  7. प्राणदः praanadah: Giver of life
  8. प्रणवः pranavah: Omkara
  9. पणः panah: The supreme universal manager
103

प्रमाणं प्राणनिलयः प्राणभृत्प्राणजीवनः।
तत्त्वं तत्त्वविदेकात्मा जन्ममृत्युजरातिगः॥१०३॥

pramāṇaṁ prāṇanilayaḥ prāṇabhṛt prāṇajīvanaḥ
tattvaṁ tattvavidekātmā janmamṛtyujarātigaḥ

  1. प्रमाणम् pramaanam: He whose form is the Vedas
  2. प्राणनिलयः praananilayah: He in whom all prana is established
  3. प्राणभृत् praanibhrit: He who rules over all pranas
  4. प्राणजीवनः praanajeevanah: He who maintains the life-breath in all living creatures
  5. तत्त्वम् tattvam: The reality
  6. तत्त्वविद् tattvavit: One who has realised the reality
  7. एकात्मा ekaatmaa: The one self
  8. जन्ममृत्युजरातिगः janma-mrityu-jaraatigah: One who knows no birth, death or old age in Himself
104

भूर्भुवःस्वस्तरुस्तारः सविता प्रपितामहः।
यज्ञो यज्ञपतिर्यज्वा यज्ञाङ्गो यज्ञवाहनः॥१०४॥

bhūrbhuvaḥsvastarustāraḥ savitā prapitāmahaḥ
yajñō yajñapatiryajvā yajñāṅgō yajñavāhanaḥ

  1. भूर्भुवःस्वस्तरुः bhoor-bhuvah svas-taruh: The tree of the three worlds (bhoo=terrestrial, svah=celestial and bhuvah=the world in between)
  2. तारः taarah: One who helps all to cross over
  3. सविताः savitaa: The father of all
  4.  प्रपितामहः prapitaamahah: The father of the father of beings (Brahma)
  5. यज्ञः yajnah: One whose very nature is yajna
  6. यज्ञपतिः yajnapatih: The Lord of all yajnas
  7. यज्वा yajvaa: The one who performs yajna
  8. यज्ञांगः yajnaangah: One whose limbs are the things employed in yajna
  9. यज्ञवाहनः yajnavaahanah: One who fulfils yajnas in complete
105

यज्ञभृद् यज्ञकृद् यज्ञी यज्ञभुक् यज्ञसाधनः।
यज्ञान्तकृद् यज्ञगुह्यमन्नमन्नाद एव च॥१०५॥

yajñabhṛdyajñakṛdyajñī yajñabhugyajñasādhanaḥ
yajñāntakṛdyajñaguhyamannamannāda eva ca

  1. यज्ञभृद् yajnabhrid: The ruler of the yajanas
  2. यज्ञकृत् yajnakrit: One who performs yajna
  3. यज्ञी yajnee: Enjoyer of yajnas
  4. यज्ञभुक् yajnabhuk: Receiver of all that is offered
  5. यज्ञसाधनः yajnasaadhanah: One who fulfils all yajnas
  6.  यज्ञान्तकृत् yajnaantakrit: One who performs the concluding act of the yajna
  7.  यज्ञगुह्यम् yajnaguhyam: The person to be realised by yajna
  8.  अन्नम् annam: One who is food
  9.  अन्नादः annaadah: One who eats the food
106

आत्मयोनिः स्वयंजातो वैखानः सामगायनः।
देवकीनन्दनः स्रष्टा क्षितीशः पापनाशनः॥१०६॥

ātmayōniḥ svayaṁjātō vaikhānaḥ sāmagāyanaḥ
devakīnandanaḥ sraṣṭā kṣitīśaḥ pāpanāśanaḥ

  1. आत्मयोनिः aatmayonih: The uncaused cause
  2.  स्वयंजातः svayamjaatah: Self-born
  3. वैखानः vaikhaanah: The one who cut through the earth
  4. सामगायनः saamagaayanah: One who sings the sama songs; one who loves hearing saama chants;
  5.  देवकीनन्दनः devakee-nandanah: Son of Devaki
  6.  स्रष्टा srashtaa: Creator
  7.  क्षितीशः kshiteeshah: The Lord of the earth
  8. पापनाशनः paapa-naashanah: Destroyer of sin
107

शङ्खभृन्नन्दकी चक्री शार्ङ्गधन्वा गदाधरः।
रथाङ्गपाणिरक्षोभ्यः सर्वप्रहरणायुधः॥१०७॥
सर्वप्रहरणायुध ॐ नम इति।

śaṅkhabhṛnnandakī cakrī śārṅgadhanvā gadādharaḥ
rathāṅgapāṇirakṣōbhyaḥ sarvapraharaṇāyudhaḥ

  1. शंखभृत् samkha-bhrit: One who has the divine Pancajanya
  2. नन्दकी nandakee: One who holds the Nandaka sword
  3. चक्री chakree: Carrier of Sudarsana
  4. शार्ङ्गधन्वा shaarnga-dhanvaa: One who aims His shaarnga bow
  5. गदाधरः gadaadharah: Carrier of Kaumodaki club
  6. रथांगपाणिः rathaanga-paanih: One who has the wheel of a chariot as His weapon; One with the strings of the chariot in his hands;
  7.  अक्षोभ्यः akshobhyah: One who cannot be annoyed by anyone
  8.  सर्वप्रहरणायुधः sarva-praharanaayudhah: He who has all implements for all kinds of assault and fight
108

वनमाली गदी शार्ङ्गी शङ्खी चक्री च नन्दकी।
श्रीमान् नारायणो विष्णुर्वासुदेवोऽभिरक्षतु॥१०८॥
श्री वासुदेवोऽभिरक्षतु ॐ नम इति।

vanamālī gadī śārṅgī śaṅkhī cakrī ca nandakī
śrīmān nārāyaṇō viṣṇurvāsudevōbhirakṣatu

Protect us Oh Lord Narayana Who wears the forest garland, Who has the mace, conch, sword and the wheel. And who is called Vishnu and the Vasudeva.


Categories:

Related content

5. Parvati Stotram [stotra]
6. Sharada stotram [stotra]
7. Guru stotram [stotra]
8. Ganapathi stotram [stotra]
14. Hanuman Chalisa [stotra]